100 Jumboqli Hikoya

Mazkur kitob yuzta hikoyadan iborat. Hikoyalar asosan, rivoyatlar, tarixiy haqiqatlar, qiziqarli faktlar asosida yozilgan. Va har bir hikoyada bir meneer yashiringan. Hikoya soʼngida keltirilgan savolga toʼgʼri javob topish hammaning ham qoʼlidan kelavermaydi. Urinib ko'ring-chi, nechta hikoyadagi jumboqni kitob oxiridagi javoblarga qaramasdan topar ekansiz?

Birinchi Hikoya —

UCh EShIK

Bir sayyoh taqdir taqozosi bilan Sharq mamlakat-

laridan biriga sayohat qilish uchun boradi. Ancha betaalt

mamlakatni sayr qiladi. Ittifoqo, uni mirshablar gu-

mondor shaxs sifatida qo'lga olishadi. Haligi zegt johning

vatani va ushbu mamlakat o'rtasida anchadan beri munosa-

bat do'stona emasligidan bu yurtga kelgan narigi mamla-

kat fuqarolari qattiq tekshiruv ostiga olinardi.

Sayyohni josuslikda gumon qilib, garchi tayinli bir

dalil bo'lmasa-da, uni hibsga olishadi. Sayyoh bir necha

OY hibsda qolib ketadi. U bilan mirshablanning ham

ishi bo'lmaydi.

Mamlakat sultonining g'alati odatlari bor edi. U

mahbuslar bilan ko'ngil yozishni xush ko'rar, ashaddiy

jinoyatchilarni turli usullarda qiynab o'ldirishlari-

ni tomosha qilar, ular ishtirokida turli ermaklarni

o'ylab topardi.

Vaqti-vaqti bilan sultonga yangi mahbuslar haqi-

da ma'lumotlar kiritilib turar, u o'z o'ljasini ushbu

ro'yxatdan tanlab olardi. Kunlarning birida u josus

sifatida ayblangan sayyoh haqidagi ma'lumotlarni

o'qib, u bilan qiziqib qoladi. Uning aybi aniqlanmaga-

ni bois, uni ozod etib ham, jazolab ham bo'lmasdi. Sul-

ton uning aqlu zakovatini.sinab ko'rmoqchi bo'ladi. Agar.

chindan aqlli bo'lsa, bemalol o'z uyiga, silasi bag'riga

ketaveradi.

Sulton bu gal ham o'zicha ajoyib bir tomosha o'ylab

toppie. Uning amri bilan uchta eshigi bor bitta katta

xona qurildi. Har bir eshik yana bittadan xonaga ochi-

lar, keyingi xonalearning eshiklaridan esa bemalol ko'-

chaga chiqib ketilardi.

Gumondor sayyohni asosiy xonaga olib kirishdi. Sul-

tonning mulozimi o'yin shartini unga tushuntirdi.

– Muhtaram sayyoh, sizning aybingiz bor yoki yoʻqli-

gidan qat'i nazar, uyingizga eson-omon yetib olish im-

koniyati tug'ildi.

— Xo'sh, men nima qilishim kerak? – mahbusning ko'z-

larida umid porladi.

– Mana, qarshingizda uchta eshik turibdi, – dedi mu-

lozim unga eshiklarni ko'rsatib. – Ularning har biri

bitta alohida xonaga, undan keyin esa ko'chaga olib

chiqadi. Mannen chiqib ketganimdan so'ng, xonalarning bi-

riga sultonimizning uchta vahshiy sherlari olib keli-

nadi. Ikkinchi xonaga esa sultonimizning maxsus hovu-

zida boqilayotgan uchta timsoh keltiriladi. Aytib qo'yay,

timsohlar ham, sherlar ham uch kundan beri hech narsa

jayishmagan. Uchinchi xonadan o'tishni ham sizga tavsiya

etmagan bo'lardim. Chunki buxoning shift qismida

ulkan va qudratli lupa ofnatilgan. U quyosh nurini bir

necha ming marta yaqinlashtirib beradi va bu xonani ke-

sib o'taman deguningizcha, kulga aylanasiz. Xullas, maat

ga ertagacha muhlat beriladi. Sher yoki timsohlarga yem

bo'lmasdan, quyosh taftida kuymasdan, o'zingiz tanlagan

eshikdan chiqib keta olsangiz, marra sizniki. shunda

siz sultonimizning buyuk marhamatlariga noil bo'lasiz.

Yo'l xarajatlaringiz sultonimiz xazinasidan qoplana-

di va albatta uyingizga quruq qo'l bilan bormaysiz.

Mulozim unga ayyorona ko'z qisib, xonani tark etdi. Zum

o'tmay, xonalarga sherlar va timsohlarni joylashtirish-

di. Sayyoh esa o'ylay-o'ylay shunday bir chorani topdiki,

natijada ziyon-zahmatsiz ko'chaga chiqib oldi. Va'da qi-

lingandek, sovg'a-salomlar bilan o'z vataniga kuzatildi.

Savol: Sayyoh qanday qilib oʻlimdan qutulib qoldi?