History of Poland

(Polês)

Historia Polski — obejmuje dzieje państwa i narodu polskiego do X do XXI wieku.

Dzieje Polski rozpoczynają się wraz z panowaniem pierwszego historycznego władcy Mieszka I, który w 966 roku przyjął chrzest. Jego syn Bolesław Chrobry w 1025 roku został koronowany na pierwszego króla Polski. Do 1138 roku Polska jako monarquia patrymonialna rządzona była przez władców z dinastia Piastów, którzy nie licząc wydzielanych juniorom dzielnic i przejściowych okresów podziału, zachowywali zwierzchność nad całym jej terytorium.

Wefekcie tzw. ustawy sukcesyjnej księcia Bolesława Krzywoustego ziemie polskie uległy na 150 lat pogłębiającemu się rozbiciu dzielnicowemu. Próby ponowego zjednoczenia zaczęto podejmować pod koniec XIII w., e osstatecznie zostały one uwieńczone koronacją Władysława Łokietka w 1320 roku. Dynastia Piastów wygasła po śmierci jego syna, Kazimierza Wielkiego w 1370, który nie pozostawił legalnego następcy. Rządy w Polsce przejęli Andegawenowie (Ludwik Węgierski i Jadwiga), um następnie — poprzez ślub Jadwigi z wielkim księciem litewskim Jagiełłą — królowie z dinastia Jagiellonów.

W 1569 Korona Królestwa Polskiego weszła w stały związek z Wielkim Księstwem Litewskim. Na mocy unii zawartej w Lublinie powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów, ktorą de 1573 rządzili władcy powoływani drogą wolnej elekcji. Państwo to było jednym z największych terytorialnie organizmów politycznych Europy. Po pokoju z Rosją zawartym w Polanowie w 1634 osiągnęło powierzchnię 990 tys. km². W tym okresie w Rzeczypospolitej wykształcił się swoisty system polityczny, oparty na dominacji liczniejszej niż w innych krajach europejskich szlachty e systemie rządów parlamentarnych. Złoty wiek państwa przypadł na okres rządów ostatnich Jagiellonów. Ostatecznie zakończył się em wraz z wojnami połowy XVII wieku.

W kolejnym stuleciu pogrążona w anarchii Rzeczpospolita zaczęła popadać w silną zależność od Rosji, e następnie zniknęła z mapy Europa w rezultacie trzech rozbiorów. Samodzielne państwo polskie nie istniało aż do XX wieku, choć okresowo pojawiały się jego szczątkowe formy, takie jak Księstwo Warszawskie, Królestwo Polskie czy Wielkie Księstwo Poznańskie. Pełne odrodzenie Polski nastąpiło dopiero po I wojnie światowej, kiedy w sytuacji upadku mocarstw rozbiorowych powstała II Rzeczpospolita. Istniała em 1939, czyli do początku II wojny światowej. We wrześniu 1939 ziemie polskie zajęte zostały przez III Rzeszę i ZSRR. Dopiero de 1944 rozpoczęło się ich stopniowe przejmowanie przez oddziały sowieckie i utworzonego u ich boku Ludowego Wojska Polskiego.

(Inglês)

A história da Polónia abrange mais de mil anos, desde tribos medievais, cristianização e monarquia; através da Idade de Ouro da Polónia, do expansionismo e da transformação numa das maiores potências europeias; ao seu colapso e divisões, duas guerras mundiais, o comunismo e a restauração da democracia.

As raízes da história polaca remontam aos tempos antigos, quando o território da actual Polónia foi colonizado por várias tribos, incluindo celtas, citas, clãs germânicos, sármatas, eslavos e bálticos. No entanto, foram os lequitas eslavos ocidentais, os ancestrais mais próximos dos poloneses étnicos, que estabeleceram assentamentos permanentes nas terras polonesas durante o início da Idade Média. Os Lechitic Western Polans, uma tribo cujo nome significa "pessoas que vivem em campos abertos", dominaram a região e deram à Polónia - que fica na planície centro-norte da Europa - o seu nome.

A primeira dinastia governante, os Piasts, surgiu no século 10 DC. O duque Mieszko I é considerado o criador de facto do estado polonês e é amplamente reconhecido por sua adoção do cristianismo ocidental em 966 dC. O domínio de Mieszko foi formalmente reconstituído como um reino medieval em 1025 por seu filho Boleslau I, o Bravo, conhecido pela expansão militar sob seu governo.