Tareekh e Tabri Urdu Part 4

درباره امام طبری

در قرن نهم قبل از میلاد، معارف اسلامی در اوج خود بود. علما و دانشمندان مسلمان در آموخته ها و دستاوردهای خود در زمینه های مختلف سرآمد بودند. ابوجعفر محمد بن جریر طبری از همه آنها پیشی گرفت. او که در ادبیات حدیثی آموخت، دروس بسیاری را نیز مطالعه کرد تا دانش خود را نسبت به قرآن کریم و دین مبین اسلام بیشتر کند. وی در اواخر عمر به مفسر قرآن کریم، صاحب نظر در فقه و مورخ مشهور شهرت داشت. او همچنین نویسنده کتاب های بسیاری بود. مشهورترین آنها تفسیر قرآن کریم و دیگری دائرةالمعارف تاریخ اسلام او بود.

طبری در شهر آمل در طبرستان، منطقه ای کوهستانی واقع در جنوب دریای خزر در سال 839 ه. در دهانه رودخانه بود

امام طبری در سن 85 سالگی در سال 923 هجری قمری درگذشت.

امام طبری 12 سال وقت صرف نوشتن این دانشنامه در تاریخ اسلام کرد. کار او آسان نبود زیرا مجبور بود مطالب را از منابع مختلف جمع آوری و گردآوری کند. او برای تکمیل دایره المعارف خود باید به گزارش های شفاهی نیز تکیه می کرد.

دایره المعارف او، "سالنامه رسولان و پادشاهان"، سال به سال تاریخ اسلام را شرح می دهد. تلاشی برای دسته‌بندی تاریخ از آفرینش تا سال 915 ه. جهان اسلام در قدردانی خود کوتاهی نکرد و این اثر از تفسیر قرآن کریم او مشهورتر شد، زیرا در آن زمان هیچ اثر دیگری مانند آن وجود نداشت.

گزارش شده است که حداقل 20 نسخه از دایره المعارف او در تمام کتابخانه های بزرگ جهان اسلام آن روزگار وجود داشته است. صدها کپی‌نویس با کپی کردن آثار او برای استفاده افراد و کتابخانه‌ها امرار معاش می‌کردند. بسیاری از آثار اصلی او با گذشت زمان از بین رفت. تنها در پایان قرن گذشته بود که محققان مدرن آثار او را به گونه‌ای گرد هم آوردند که دانش‌آموزان در دوران مدرن آن را مطالعه کنند.

طبری در زمستان 9-838 در آمل، طبرستان (حدود 20 کیلومتری جنوب دریای خزر) به دنیا آمد.[7] او در هفت سالگی قرآن را حفظ کرد، در هشت سالگی یک نمازگزار واجد شرایط بود و در نه سالگی شروع به مطالعه احادیث نبوی کرد. در سال 236 هجری [8] (1/850م) در دوازده سالگی برای تحصیل از خانه خارج شد. او روابط نزدیکی با شهر خود داشت. او دست کم دو بار بازگشت، بار دوم در سال 290 هجری قمری (903 م) که صراحت بیان او باعث ناراحتی و خروج سریع او شد.[9]

او ابتدا به ری (راگس) رفت و حدود پنج سال در آنجا ماند.[10] استاد بزرگ ری ابو عبدالله محمد بن حمید رازی بود که قبلاً در بغداد تدریس می کرد، اما اکنون در دهه هفتاد خود بود[11] در حالی که در ری بود، فقه مسلمانان را نیز طبق مکتب حنفی آموخت.[12] از جمله مطالب دیگر، ابن حمید به جریر طبری آثار تاریخی ابن اسحاق، به ویژه سیره، زندگی محمدی را آموخت.[13] بدین ترتیب طبری در جوانی با تاریخ پیش از اسلام و اوایل اسلام آشنا شد. طبری مکرراً از ابن حمید نقل قول می کند، اما از دیگر اساتید طبری در ری اطلاع چندانی در دست نیست.