САЛМОНИ ФОРСӢ (Салмон асҳоб)

"Агар илм дар Сурайё бошад ҳароина мардоне аз инҳо онро ба даст оваранд". Ин ҳадиси паёмбари Ислом Муҳаммади Мустафо (с) ҳаст ва онро дар ҳоле гуфт, ки дасташ болои шонаи САЛМОНИ ФОРСӢ буд.

Дурустии сухани Паёмбари Худоро дар хидмати Ислом камар бастани мардоне аз Форс дар мисоли Имом Бухорӣ, Имом Муслим, Имом Насоӣ, Имом Тирмизӣ, Имоми Аъзам Абӯҳанифа, Ҷамолиддини Афғонӣ ва дигар ситораҳои дурахшону раҳнамои осмони маорифи исломӣ ба исбот расондаву ҳама муъминон бузургии ононро қоиланд. Ӯ тарроҳи аслии ҷанги Хандақ буд. Дар охири умри худ волии Мадоин шуд. Ба қавле Салмон дар соли 35-уми ҳиҷрӣ, дар авохири хилофати Усмон даргузашту ҳазрати Алӣ пайкарашро ғусл дод, кафан кард ва бар ӯ намоз гузорид. Ҳамроҳи эшон Ҷаъфар ибни Абутолиб ва Хизри набӣ бар пайкари Салмон намоз гузориданд. Салмонро баъзеҳо аввалин тарҷумони бархе сураҳои Қуръон медонанд. Аз тарҷумаи ӯ танҳо тарҷумаи сураи "Фотиҳа" боқӣ мондааст.

Дар бораи Салмони Форсӣ дар тӯли торихи Ислом зиёд навиштаанд. Зеро ӯ саҳобаи ҷалили паёмбари Худо буд. Ӯро ҳама мусулмонон дӯст медоштанду дӯст медоранд. Бо Ӯ на танҳо мардуми форсинажод, балки кулли мусулмонон мефахранд…

Ал - Хатиб, муаллифи китоби "Таърихи Бағдод" дар бораи Салмон менависад: "Салмони Форсӣ кунияи Абуабдуллоҳ дошт. Ӯ аз шаҳри Исфаҳон ва ба қавле аз Ромҳурмуз будааст. Дар соли аввали ҳиҷрат дини исломро пазируфта, шоҳиди ғазваи Хандақ (соли 5 - уми ҳиҷрӣ) ҳамроҳи Расулуллоҳ (с) шудааст. Дар ғазваҳои қабл аз Хандақ ба хотири дар дасти яҳудие барда (ғулом) буданаш паёмбар ӯро нагзоштааст, ки ширкат кунад. Паёмбар (с) ӯро аз бардагӣ дар баробари сесад ниҳоли нахл ва 40 уқийя тилло (1 уқийя = 37,44 грамм), раҳо кард. То замони фатҳи Ироқ дар Мадина буд ва дар фатҳи Мадоин ҳузур дошту дар он ҷо бимонд то бимурд. Қабри ӯ дар назди айвони Кисро ҳоло пайдову маъруф аст…" Дар ҳоли ҳозир мазори Салмони Форсӣ панҷ фарсах дуртар аз Бағдод воқеъст. Илова бар ин муаррих ал - Хатиб маълумоти зиёд дар бораи Салмон овардааст.

Ибн ал - Асир дар "Усд ал - ғоба" (Шерони ҷангал) дар бораи Салмони Форсӣ навиштааст: "Салмони Форсӣ, Абуабдуллоҳ, ки бо номи Салмон ал - Хайр дониста мешавад, мавлои Расулуллоҳ (с) мебошад. Аз насабаш пурсида шудаву гуфтааст: Ман Салмон писари Ислом ҳастам… номи ӯ пеш аз Ислом Мобуҳ пури Бузахшон пури Мураслон пури Беҳвазон пури Фирӯз пури Саҳрак … будааст."

Дар идома Ибни Асир аз Анас ибни Молик (р) ҳадисеро нақл мекунад, ки Расулуллоҳ (с) гуфт: Биҳишт муштоқ ба се нафар аст: Алӣ, Аммор ва Салмон.

Салмон аз саҳобаҳои беҳтарин, зоҳидтарин, фозилтарин ва наздик ба Расулуллоҳ буд. Оиша (р) гуфтааст: "Паёмбар (с) бо Салмон шабона замони нишаст дошт, қи ҳатто ғолиб аз (вақти) мо бо Расулуллоҳ буд."

Ибни Асир ҳамчунин мегӯяд: "Салмони Форсӣ вақте, ки аҳзоб омаданд, ба пайғамбар (с) кандани ХАНДАҚ- ро ишора кард. (Асли калимаи «хандақ»-и арабӣ «канда»-и форсӣ мебошад.) Чун паёмбар амр ба кандани хандақ кард, муҳоҷирон аз як тараф ва ансор аз дигар ҷониб "Салмон аз мост" гуфтанд. Аммо Расулуллоҳ (с) гуфт: Салмон аз мо аҳли байт ҳаст."

Аз худи Салмон ҳадисе ривоят шуда, ки дар бисёре аз китобҳои торихи исломӣ, ки зикри баъзе аз он дар боло рафт, ворид шудааст. Салмон мегӯяд: "Паёмбар (с) ба ман гуфт: Оё медонӣ, ки ҶУМЪА чӣ рӯзест? Гуфтам: Худову расули ӯ донотаранд. Гуфт: Ҷумъа рӯзест, ки Аллоҳ таоло дар он падари шумо Одам (а) - ро ҷамъ кард. Ҳар бандае, ки рӯзи ҷумъа худро пок месозаду сухан накарда ба намози ҷумъа меояд, имом намозашро тамом накарда, ки гуноҳҳояш то он кафора (пӯшида) мешаванд."

Донишманди мисрӣ Абдурраҳмон Раъфатпошо, муаллифи китоби "Аз ҳаёти асҳоб" қиссаи Салмони Форсӣ то ислом оварданашро аз забони худи ӯ бо истинод аз сарчашмаҳои муътамади исломӣ овардааст, ки ниҳоят ҷолибу дилчасп мебошад ва тарҷумаи онро барои шумо азизон пешкаш мекунам:

Ин қиссаи мо достони марде кӯшо дар ҷустуҷӯи ҳақиқат, қиссаи марде ҷӯёи Худост… Достони Салмони Форсист, ки Худо аз ӯ хушнуд шудаву ӯро хушнуд карда.

Риштаи суханро ба худи Салмон медиҳем то барои мо ҳодисоти қиссаашро ривоят кунад.