Haj va Umra ibodatlari (duo kitobi)

Haj (arab. — ziyorat) — islomning 5 asosiy ruknidan biri[1]. Haj qilish es-hushi butun, sogʻlom, balogʻat yoshiga yetgan va oilasi nafaqasidan tashqari safar xarajatlariga kifoya qilgudek mablagʻi boʻlgan har bir musulmonga (umrida bir marta) farz qilingan. Haj qiluvchi kishilar miyqot (ehromni bogʻlash uchun oldindan belgilab qoʻyilgan maxsus joy)dan boshlab tozalanib, sochlarini olib yoki qisqartirib Makkaga borish uchun hozirlik koʻradilar. Soʻngra ehromga kirib 2 rakat namoz oʻqiladi. Hajda Kaʼba 7 marta tavof qilinadi. Ziyoratchilar hajar al-asvad (qora tosh)ni oʻpib, keyin Safo va Marva tepaliklari orasida 7 marta yuguradilar, soʻngra zamzam suvidan ichadilar. Arafa kuni (zulhijja oyining 9-kuni) Hajning asosiy marosimi — Arafot vodiysi va togʻida turish (vuquf) boshlanadi. Ziyoratchilar u yerda xutba eshitadilar, ibodat qiladilar va namoz oʻqiydilar. Bu turish kun botguncha davom etadi. Soʻngra hojilar Muzdalifa vodiysiga yoʻl oladilar. U yerda tongga qadar ibodat bilan mashgʻul boʻlinadi. Zulhijja oyining 10-kuni (qurbon hayiti) dan boshlab 3—4 kun Mino vodiysida shaytonlarga tosh otiladi va jonliq soʻyib qurbonlik qilinadi. Madinaga borib Muhammad (sav) qabrini ziyorat qilish ham Haj vaqtida bajariladigan amalga aylangan. Bir kishi boshqa odam uchun Haj arkonlarini ado etishi ham mumkin. Bu hajji badal deb ataladi. Vafot etgan odam hamda moddiy taʼminlangan, ammo salomatligi yoki qariligi tufayli Haj ziyoratiga bora olmaydiganlar uchun hajji badal qilish mumkin boʻladi.

Fayl:Traditional Hajj Wear (9932207785).jpg

Haj kiyimlari

Hadisga koʻra, Haj qilishning asosiy qoidalari Muhammad (sav) tomonidan 632-yili "Vidolashuv Haji" (Hajjat alvadoʻ)da belgilab berilgan. Keyinchalik asosiy huquqiy mazhab namoyandalari Haj ziyorati qoidalarini islom manbalari asosida batafsil ishlab chiqqanlar.

Oʻzbekiston mustaqillikka erishgach, yurtimiz musulmonlariga Haj amalini ado etish uchun imkoniyatlar yaratib berildi. 1991-yilda H.ga boruvchilar 1500 kishini tashkil etgan boʻlsa, 2004-yilda bu raqam 4000 dan ortiqni tashkil etdi. Mustaqillik davrida 53056 kishi Haj ibodatini ado etdi (2005).

Bu ibodatlar bandaning gunohlardan poklanishi uchun katta sinovdir. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Kim bu Uy (Baytulloh)ga kelib, yomon soʻzlarni soʻzlamasa va fosiqlik kilmasa, onasidan yangi tugʻilgan kunidagi kabi (uyiga) qaytadi» (Imom Muslim, 2/ 983; «Sahih ut-Termiziy», 1/ 245).

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam Amr ibn Os raziyallohu anhuga: «...Hajning xam oʻzidan avvalgi narsa (gunox) larni yoʻkotishini bilmaysanmi?!»- dedilar (Imom Muslim, 1/ 112).

Rasulullox sollalloxu alayxi va sallamdan: «Kaysi amal afzaldir?» deb soʻralganida:

- «Allox va rasuliga iymon keltirish».

- «Keyinchi?»

- «Allox yoʻlidagi jixod».

- «Keyinchi?»

- «Mabrur (Allox tarafidan bekamu-koʻst kabul kilingan) xaj»- deb javob berganlari nakl kilingan (Fatxul-Boriy», 3/ 381).

Abdullox ibn Masʼud raziyalloxu anxu dedi: «Rasulullox sollalloxu alayxi va sallam dedilar: «Umra va xaj kilishda davom etingiz! Chunki xaj ila umra boskon oltin va kumush ustidagi kirlarni ketkazganidek, fakirlik va gunoxlarni ketkazadi. Mabrur xajning jannatdan boshka mukofoti yoʻkdir» (Nasoiy, Termiziy, ibn Mojja, imom Axmad va boshkalar rivoyat kildilar. Alboniy «Saxixu ibn Mojja» da saxix dedi, 2/553).

Abu Xurayra dedi: «Rasulullox sollalloxu alayxi va sallam: Alloxning karvoni uchtadir: Goziylar, xojilar va umra kiluvchilar»- dedilar» (Alloma Alboniy, «Saxixun-Nasoiy», 2/ 557; «Saxixul-Jomeʼ», 6/108 da bu xadisni saxix degan).

Rasulullox sollalloxu alayxi va sallam dedilar: «Allox yoʻlida jixodga chikkan, xaj va umra kilgan odamlar Alloxning karvonidirlar. Allox ularni chakirdi va ular chakirikka itoat kilib keldilar. Ular xam Undan tiladilar va U xam ularning tilaklarini berdi» (Ibn Xibbon, ibn Mojja va boshkalar rivoyat kildilar. Alboniy «Saxixu ibn Mojja», 2/ 149 va «al-Axadisus-Saxixa», 4/ 433 da bu xadisni saxix dedi).