Islom asosi bolgan hadislar

Hadis (arap. — xabar, gap, yangilik) — Muhammed (sav) aytgan so'zlari, qilgan ishlari, iqrorlari to'g'risidagi rivoyat. Islom dinida Qur'-ondan keyin 2-manba hisoblanadi. H. 2 qismdan iborat bo'ladi: matn va isod. H. 2 turga — H.i qudsiy (ma'nosi Alloh taoloniki, aytilishi rasululloh tomonidan bo'lgan H.lar) va H.i nabaviyga bo'linadi. H.lar e'ti-borga olinishi cihatidan 3 qismga bo'linadi: 1) sahih (ishonchli); 2) hasan (yaxşi); 3) zaif.

Qur'onda barcha huquqiy axloqiy masalalar umumiy va bayon etilgan. Ularga aniqlik kiritish va izohlash uchun Muhammed (sav) o'z H.larini aytardi. Bu H.larni payg'ambarlarning safdoshlari yodda saqlashga harakat qilardi. Payg'ambar vafotidan so'ng H.larni naql qilish odat tusiga kirdi. Shu munosabat bilan bir guruh musulmonlar uni yozma shaklda boshladilar oynamak için. Birinchi H. kitobini İbn Shihob az-Zuhriy yozdi. Undan keyin birin-ketin H. to'plamları tasnif etila boshladi. Lekin bu to'plamlar muayyan tartibga solinmagan, boblarga ajratilmagan bo'lib, ularda payg'ambar H.lari bilan sahobalar va tobe'inlarning fatvolari chalkashtirib yuborilgan edi.

Bu hadisler Islomning asosi va o'zagidir. Ulamolar bu hakda ko'p ixtilof qilishgan. Ularning so‘zlaridan tug‘ilgan narsani o‘zim qo‘shgan narsa bilan jamlaganda o‘tizta hadis bo‘ldi.

"El-Azkor"dan, el-fakih an-Navaviy