เสียงนกกรงหัวจุก

เพลงแม่บท สำหรับสอนนกนกกรงหัวจุกต่อ (ตัดเสียงรบกวน)

นกปรอดหัวโขน หรือ นกปรอดหัวจุก หรือที่นิยมเรียกกันว่า นกกรงหัวจุก (อังกฤษ: Red-whiskered bulbul; พายัพ: นกปิ๊ดจะลิว; ชื่อวิทยาศาสตร์: Pycnonotus jocosus) เป็นนกที่อยู่ในวงศ์นกปรอด (Pycnonotidae) ซึ่งอยู่ด้วยกันทั้งหมด 109 ชนิด สำหรับในประเทศไทยพบได้ 36 ชนิด

นกปรอดหัวโขนเป็นนกขนาดเล็ก ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 20 เซนติเมตร ที่มีสีสันสวยงามและเสียงร้องไพเราะ ที่แก้มและคอจนถึงหน้าอกจะมีสีขาวและมีสีแดงเป็นเส้นอยู่ข้างหูลงมาถึงหน้าอกเหมือนเป็นเส้นแบ่งขนสีขาวกับสีดำที่มีอยู่ทั่วทั้งตัวขนส่วนหัวจะร่วมกัน เป็นเหมือนหน่อตั้งอยู่บนหัวสูงขึ้นไปเหมือนหัวโขน อันเป็นที่มาของชื่อ ใต้ท้องมีขนสีขาว พบกระจายอยู่ทั่วไปในภูมิภาคเอเชียใต้, เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จนถึงเอเชียตะวันออก

พบได้ในสภาพแวดล้อมที่หลากหลาย ตั้งแต่ยอดเขาสูง ป่าที่ราบต่ำ จนถึงทุ่งหญ้า ชายป่า และเขตที่ใกล้กับชุมนุมมนุษย์

มีชนิดย่อยทั้งหมด 9 ชนิด ดังนี้

P. j. jocosus พบในฮ่องกง

P. j. fuscicaudatus พบในตอนกลางของอินเดีย

P. j. abuensis พบในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของอินเดีย

P. j. pyrrhotis พบในตอนเหนือของอินเดีย ติดกับปากีสถาน, เนปาล และบังกลาเทศ

P. j. emeria พบในดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำคงคา

P. j. whistleri พบในหมู่เกาะอันดามัน

P. j. monticola พบในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคเหนือของอินเดีย มีสีสันที่ดำกว่าชนิด P. j. pyrrhotis

P. j. pattanni พบในประเทศไทย

P. j. peguensis พบในตอนใต้ของพม่า