Семизлик ва унга доир маслихатлар

Бугун семизликка учраганлар сони тобора ортиб

бораркан, бу дунё олимлари олдига улкан муаммони

кўндаланг кўймокда. Статистика бўйича айтадиган

бўлсак, 15 ёшдан қатга 1,6 миллиарддан ортиқ киши

ортиқча вазнга эга, 400 миллиондан зиёд аҳоли эса

семизликдан азият чекади. 2015 йилга бориб, ортиқча

вазнлилар сони 2,3 миллиард, семизлар сони эса 700

миллиондан ошиб кетади.

Жаҳон Соғликни сақлаш ташкилоти хабар

беришича, ҳозирда семизлик нафақат ривожланган

мамлакатлар, балки ночор давлатлар аҳолиси

ўртасида ҳам кўп учрамокда. Вояга етганлар орасида

семиз аёллар касалликнинг асосий қисмини ташкил

қилса-да, уларни назорат қилиш, даволаш қийин

масала бўлиб қолмокда.

Муқаддас Ислом динида семириб кетиш, қорин

қўйиш қораланган, насронийларнинг китоби

Библияда семизлик гуноҳ саналиб, уни тезлик билан

бартараф этиш тавсия қилинган.

Гиппократ, Гален, Ибн Сино семизликни хасталик

деб билиб, бу ҳакда кўп ёзганлар. Семиз хотинлар

орасида бепуштлик, фарзанд кўрмаслик юқори

фоизни ташкил қилади. Уларни даволашда кам овқат

истеъмол қилиш, жисмоний ҳаракатни кўпайтириш

лозимлиги тавсия этилган.

Маълумот ўрнида бир замонлар семизлик

фаровонлик ва давлатмандлик белгиси

ҳисобланганини, чунончи, Гораций, Афлотун,

Суқрот, Платон каби буюк олимлар ортиқча вазндан

азоб чекканларини айтиб ўтмоқчимиз.

Абу Али ибн Сино: "Мўътадил семизликдан

яхшиси йўқ", деб ёзган.

Семизлик тиббий-ижтимоий муаммога айланган

бир пайтда унинг сабаблари ҳам тобора кўп

ўрганилмоқда.

Ҳозир аксарият мамлакатларда углеводли

овқатларнинг тобора ортиб, уни енгил истеъмол

қилиш одат тусига киргани, умумий овқатланиш

тизимидаги кафе, бар, ошхоналарнинг сони кескин

кўпайгани билан бирга жисмоний ҳаракатнинг

камайгани аниқланган. Одамларнинг овқатланиши,

яшаш тарзи ўзгармоқда. Кўп мамлакатларда

кузатилаётган умумий кўриниш деб гўшт ва ёғлар

истеъмол қилиниши ошганлигини айтиш мумкин.

Шу билан бирга семизлик қандли диабет ва

атеросклероз ёғ моддаси алмашинувининг бузилиши,

гормонал тизимнинг шикастланишидан келиб

чиқади. Шуни айтиш лозимки, семизликка озиқовқатни

кўп миқдорда истеъмол қилиш натижаси

билан бирга унинг кучли энергияга эга экани асосий

омилларда 11 би [гиди |).

Олимларнинг маълумотига қарагаида, АҚШ

аҳолиси орасида семизлик 20 фоизпи ташкилқилар

экан, буларнинг 20 миллгюпида вази оғирлиги 10-20

фоиз,' 5 миллиопид.1 эса 20 фоиздан ортиқ деб

белгиланди. Охирги гуруҳда артрозлар

(бўғимларнинг дег< ч юратив-дистрофик характердаги

узоқ давом этган сурункали касаллиги), гипертопия

(қонбосиминингкўтарилиши), атеросклероз, буйрак

ишемик касаллиги, қандли диабет, суяк ва бўгин

касалликлари кўп учрар экан. Европа мамлакатлари

(Англия, Франция, Олмония)да ҳам семизликнинг

аҳоли бўйича тарқалиши 20-30 фоизни ташкилэтади.

Россияда ўтказилган охирги текширишлар

хулосасига кўра, мазкур ҳолатни 26 фоиз деб

топишди. Ўзбекистонда олиб борилган илмий

изланишлар бу кўрсаткич юртимизда 20-24 фоиз

эканини тасдиқлади. Болаларда эса 10 фоизгача

семизлик касаллиги аниқланди. Яна маълум

бўлишича, шаҳарда яшайдиган одамлар вазни

қишлоқ аҳоЛисига қараганда анча ортиқ бўлиб

чиқди. Аёлларда семизлик эркакларга қараганда анча

кўп учрайди. Бу энг етилган давр - 30-40 ёшни ўз

ичига олади. 70-80 ёш атрофида семизлик нисбати

яққол камаяди