SATPUDA KURIES

खाजगी भिशी - सुमारे १८०० व्या शतकापासुन "राजा राम वर्मा" यांच्या काळापासून म्हणजेच १००० भारतात परंपरागत भिशी पद्धती अस्तित्वात आली त्यात. त्यात सुधारणा होत मग चिट्ठी पद्धती त्यानंतर लिलाव प्रस्थ एवढ्या मोठ्या प्रमाणात वाढल कि गल्ली पासून दिल्ली पर्यंत प्रत्येक गावात हे लोन. परंतु जेवढी किफायतशीर ، तेवढी धोके देणारी हि पद्धती नंतरच्या काळात ठरू लागली कारण खाजगी भिशी हि "विश्वास" या एका आधारस्तंभावर अवलंबून असते ،. सभासदांनी रक्कम परत न करणे ، कागदोपत्री कोणताही व्यवहार नसणे ، विश्वास घाताचा वाढता प्रकार ، चालक रक्कम न शकल्याने व्यवहार पूर्ण न होणे अपघाती ، अपघाती कोणी वारस नाही ، किंवा विमा नाही यामुळे खाजगी भिशीत फसवणुकीचे प्रमाण गुन्हे ، गुन्हे हे सरकार या गुन्हे गुन्हे गुन्हे गुन्हे शेवटी यावर पर्याय म्हणून कायदेशीर पद्धतीने चालविल्या जाणाऱ्या भिशीचा उदय झाला.

भिशीत्याचा प्रमुख उद्देश भिशिच्या सभासदांना तसेच चालकाला संरक्षण देणे हा आहे.

१) भिशी म्हणजे काय -

"काही लोकांचा एक ठराविक रक्कम ठराविक महिन्यांसाठी कोणत्याही लेखी शिवाय फक्त विश्वासाचा आधार घेऊन समूहातील एक सभासदाला गोळा केलेली वापरण्यासाठी वापरण्यासाठी समूहातील सभासदाला गोळा रक्कम वापरण्यासाठी वापरण्यासाठी त्याला त्याला त्याला” ”". ठिकाणी भिशी पद्धतीला हराशी असेही म्हंटले जाते. अनेक पद्धती आहेत

अ) पद्धती -

पद्धतीतली झालेली सभासदांची रक्कम त्याच गटातील सर्व सभासद्च्या नावाच्या चिट्ठी त्यातील एक चिट्ठी लकी ड्रो प्रकाराने नाव जाहीर ती रक्कम

ब) पद्धत -

सर्व सभादानी केलेल्या एकूण रकमेचा लिलाव बोली पद्धतीने केला जातो बोली अधिक तो दावेदार आसतो बोली बोली बोली बोली बोली बोली बोली करून करून उरलेली रक्कम एकूण रकमेतून रक्कम दावेदारास दिली उरलेली उरलेली वाटप

क) भिशी -

यात उरलेली नफा सभासदांमध्ये समान वाटप करून न देता ، येणारा नफा हा परत सभासदाला देतात वापरण्यासाठी काही .काही ठिकाणी भिशी पद्धतीला असेही म्हंटले.

२) खाजगी भिशी पद्धतीचे फायदे؟ / त्याकडे लोकांचे वाढते आकर्षण؟

ओळखीच्या व विश्वासातील लोकांना सभासद बनविले जाते. व्यवहार हे रोख असल्याने कर नाही. रक्कम हि रोख स्वरुपात. लेखी कागदोपत्री हमी नाही. जमीनदार नाही तारण नाही .लिलाव असल्याने बोली वाढवून अधिक परतावा मिळविता. वेळी कितीही ठिकाणी सभासद होता येते. ठिकाणी भिशी घेता येते.कुठे खर्च केला याचा तपशील सरकारला किंवा सभासदाला द्यावा लागत.

३) खाजगी भिशी पद्धतीचे तोटे؟

गरजू मित्राला आर्थिक सहाय्य करावे ، पैसे परत करायची वेळ आली कि तोंड चुकवू लागतो संघर्ष जिवलग मित्रांशी कायमचे वैर पत्करावे. नियम सांगतो मित्रा मध्ये धनको आणि ऋणको बनू नये .परंतु हा नियम भिशीत धाब्यावर बसवला जातो जातो .अशावेळी या व्यवहारात आणि मित्र दोन्ही गमवावे केवळ केवळ केवळ केवळ केवळ केवळ केवळ केवळ केवळ केवळ केवळ केवळ केवळ केवळ सहजपने विश्वास घात करता येतो ، कारण लेखी हमि सभासदानी कायदेशीर रीत्या जाण्याचा प्रयत्न केला तरी वाव नाही .कोणतेही संरक्षण. सभासद मरण पावला तर विमा नाही. परत मिळतील याची कोणतीही शाश्वती नाही. कोणीही तक्रार केली भिशी चालकाविरुद्ध तर कायद्याने मनी लॉन्ड्रिंग चा गुन्हा दाखल. सावकारी परवाना नाही म्हणून गुन्हा होतो.

४) सरकारमान्य लिलाव भिशी चा उदय

वर्षांपूर्वी १ ९ १४ साली केरळ राज्यातील त्रावणकोर या ठिकाणी पहिली सरकारमान्य लिलाव भिशीचा उदय. भिशीला कायदेशीर स्वरूप देण्यात आले. व भिशी चालकाचे हित जोपासण्यात आले. व्यवहार हे कागदोपत्री करण्यात आले. भारतातील जवळजवळ सर्व राज्यांनी कायदेशीर भिशीचा अवलंब सुरू. वेगवेगळे कायदे करण्यात आले. आता २०१२ पासून १ ९ ८२ च्या कायद्याला केंद्रीय कायदा म्हणून घोषित. आकडेवारीनुसार १०००० पेक्षा अधिक पंजीकृत कंपनी कार्यरत.