100 Jumboqli Hikoya

Mazkur kitob yuzta hikoyadan iborat. Hikoyalar asosan, rivoyatlar, tarixiy haqiqatlar, qiziqarli faktlar asosida yozilgan. Va har bir hikoyada bir sir yashiringan. Hikoya soʼngida keltirilgan savolga toʼgʼri javob topish hammaning ham qoʼlidan kelavermaydi. Urinib koʼring-chi, nechta hikoyadagi jumboqni kitob oxiridagi javoblarga qaramasdan topar ekansiz?

Birinchi hikoya —

UCh EShIK

Bir sayyoh taqdir taqozosi bilan Sharq mamlakat-

laridan biriga sayohat qilish uchun boradi. Ancha payt

mamlakatni sayr qiladi. Ittifoqo, uni mirshablar gu-

mondor shaxs sifatida qoʻlga olishadi. Haligi sayyohning

vatani va ushbu mamlakat oʻrtasida anchadan beri munosa-

bat doʻstona emasligidan bu yurtga kelgan narigi mamla-

kat fuqarolari qattiq tekshiruv ostiga olinardi.

Sayyohni josuslikda gumon qilib, garchi tayinli bir

dalil boʻlmasa-da, uni hibsga olishadi. Sayyoh bir necha

OY hibsda qolib ketadi. U bilan mirshablarning ham

ishi boʻlmaydi.

Mamlakat sultonining gʻalati odatlari bor edi. U

mahbuslar bilan koʻngil yozishni xush koʻrar, ashaddiy

jinoyatchilarni turli usullarda qiynab oʻldirishlari-

ni tomosha qilar, ular ishtirokida turli ermaklarni

oʻylab topardi.

Vaqti-vaqti bilan sultonga yangi mahbuslar haqi-

da maʼlumotlar kiritilib turar, u oʻz oʻljasini ushbu

roʻyxatdan tanlab olardi. Kunlarning birida u josus

sifatida ayblangan sayyoh haqidagi maʼlumotlarni

oʻqib, u bilan qiziqib qoladi. Uning aybi aniqlanmaga-

ni bois, uni ozod etib ham, jazolab ham boʻlmasdi. Sul-

ton uning aqlu zakovatini.sinab koʻrmoqchi boʻladi. Agar.

chindan aqlli boʻlsa, bemalol oʻz uyiga, silasi bagʻriga

ketaveradi.

Sulton bu gal ham oʻzicha ajoyib bir tomosha oʻylab

topdi. Uning amri bilan uchta eshigi bor bitta katta

xona qurildi. Har bir eshik yana bittadan xonaga ochi-

lar, keyingi xonalarning eshiklaridan esa bemalol koʻ-

chaga chiqib ketilardi.

Gumondor sayyohni asosiy xonaga olib kirishdi. Sul-

tonning mulozimi oʻyin shartini unga tushuntirdi.

– Muhtaram sayyoh, sizning aybingiz bor yoki yoʻqli-

gidan qatʼi nazar, uyingizga eson-omon yetib olish im-

koniyati tugʻildi.

— Xoʻsh, lelaki nima qilishim kerak? – mahbusning koʻz-

larida umid porladi.

– Mana, qarshingizda uchta eshik turibdi, – dedi mu-

lozim unga eshiklarni koʻrsatib. – Ularning har biri

bitta alohida xonaga, undan keyin esa koʻchaga olib

chiqadi. Lelaki chiqib ketganimdan soʻng, xonalarning bi-

riga sultonimizning uchta vahshiy sherlari olib keli-

nadi. Ikkinchi xonaga esa sultonimizning maxsus hovu-

zida boqilayotgan uchta timsoh keltiriladi. Aytib qoʻyay,

timsohlar ham, sherlar ham uch kundan beri hech narsa

yeyishmagan. Uchinchi xonadan oʻtishni ham sizga tavsiya

etmagan boʻlardim. Chunki bu xonaning shift qismida

ulkan va qudratli lupa oʻrnatilgan. U quyosh nurini bir

necha ming marta yaqinlashtirib berradi va bu xonani ke-

sib oʻtaman deguningizcha, kulga aylanasiz. Xullas, saiz-

ga ertagacha muhlat beriladi. Sher yoki timsohlarga yem

boʻlmasdan, quyosh taftida kuymasdan, oʻzingiz tanlagan

eshikdan chiqib keta olsangiz, marra sizniki. Shunda

siz sultonimizning buyuk marhamatlariga noil boʻlasiz.

Yoʻl xarajatlaringiz sultonimiz xazinasidan qoplana-

di va albatta uyingizga quruq qoʻl bilan bormaysiz.

Mulozim unga ayyorona koʻz qisib, xonani tark etdi. Zum

oʻtmay, xonalarga sherlar va timsohlarni joylashtirish-

di. Sayyoh esa oʻylay-oʻylay shunday bir chorani topdiki,

natijada ziyon-zahmatsiz koʻchaga chiqib oldi. Vaʼda qi-

lingandek, sovgʻa-salomlar bilan oʻz vataniga kuzatildi.

Savol: Sayyoh qanday qilib oʻlimdan qutulib qoldi?