History of Eritrea -ታሪኽ - ኤርትራ

(ትግርኛ)

ኤርትራ፣ ብወግዒ ሃገረ ኤርትራ፣ ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ኣ፣ ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ኣፍ ርን ገር እያ። ብሰሜንን ብምዕራብን ብሱዳን ትዳወብ፤ ብደቡብ ድማ ምስ ኢትዮጵያን ጅቡትን፤ ምብራቕ እታ ሃገር ምስ ቀይሕ ባሕሪ ሰፊሕ ገማግም ባሕሪ ኎። ከምኡ’ውን ኣካል ኤርትራ፣ ደሴታት ዳህላክ፣ ኣብ ገማግም ገማግም ባዕም ባዕ ከብ እኩባት ደሴታት እዩ። ስማ ካብታ ብ1 ጥሪ 1890 ዝተፈጥረት መግዛእቲ ጥልያን ዝነበፈጥረት መግዛእቲ ጥልያን ዝነበሌቭ ስማቭ ኮይኑ፣ ብስም Mare Erythraeum፣ ማረ ኤሪትርየም («ቀይሕ ባሕሪ»፣ ብላቋ ብላየን ፣ ኤሪትሮስ ዝብል ናይ ግሪኽኛ ዝተሰየመ ኮይኑ፣ ትርጉሙ ማርጉሙ ፣ ብ1993 ካብ ኢትዮጵያ ናጻ ኮይና። ርእሰ ከተማኣን ዝበዝሐ ህዝቢ ዘለዋ ከተማኣን ኣስመራ እያ፫

ንመብዛሕትኡ ንኤርትራን ሰሜን ኢትዮጵያን ዝቖመ ንግስነቝ ። ከባቢ 1ይ ወይ 2ይ ክፍለ ዘመን ተቐልቂሉ፣ እዚ ንግስነት እዕ እዕ እዕ ዊሕ ከይጸንሐ ክርስትና ዝወሰደ እዩ። ኣብ ማእከላይ ዘመን፣ ዝበዝሕ ክፋል ኤርትራ ኣብ ትሕቲ ሐኍን ሐኍን ምድሪ ባሕሪ ኣትዩ፣ ገለ ክፋሉ ድማ ሓማሴን ኣቚሙ።

dalam 16 tahun ኣብ መበል 19 ክፍለ ዘመን ግብጺ ንገለ ክፋል ኤርትራ ወሪራ። ምፍጣር ዘመናዊት ኤርትራ ውጽኢት ምውህሃድ ናጻ መንግስታ ᎈትታ ᎈታ ርቲ ሃጸያዊ ግዝኣት ኢትዮጵያን ሃጸያዊ ግዝኣት ኦቶማንን ሣንን ፣ን ዊት ኤርትራ ንምቛም ምኽንያት ኮይኑ። ብ1885 ኢጣልያውያን ወተሃደራት ናብ መሬት ኤርትራ ብምእታው ናብ መሬት ኤርትራ ብምእታው 1 እታው ኢጣልያ ነቲ ዝተወረረ መሬታ ናይ ገዛእ ርእሳ መግዛእቲ ም ጃዶእ ።

ብ1941 ኤርትራ ከም ኣካል ወፍሪ ምብራቕ ኣፍሪቃ ብሃጸያዊ ወፍሪ ምብራቕ ኣፍሪቃ ብሃጸያዊ ግቝ ተታሒዛ፣ ብ1952 ድማ ምስ ሃጸያዊ ግዝኣት ኢትዮጵያ ተሓዊሳ ፨ን ን ኤርትራን ኣጣይሻ። እዚ ግዱድ ሕብረት እዚ ናብ ኲናት ናጽነት ኤርትራ ዘምርዕ ፚእ ናጽነት ናይ ሎሚ ኤርትራ ብ1993 ተዛዚሙ።

ኤርትራ ሃገራዊ ምርጫ ብተደጋጋሚ ክናዋሕ ዝጸንሐት ሓንተደጋጋሚ ክናዋሕ ዝጸንሐት ሓንቲ ሓንቲ ሓንቲ ፌ ር እያ። ብመሰረት ጸብጻብ ህዩማን ራይትስ ዎች፣ መዝገብ ሰብኣዊ መኣዊ መችዊ መሕ ኤርትራ፣ ካብቶም ዝኸፍኡ ኣብ ዓለም ተቖጺሩ ይርከብ። ወተሃደራዊ ኣገልግሎት ካብ 17 ክሳዕ 50 ዓመት ግዴታ ስለዝኾ'ን ጊ 18 ኣዋርሕ ክጸንሕ ዝእዝዝ እንተኾነ፣ ሰራዊትን ሰበ ስሕን ስሕን ብዘይ ፍቓዶም ነቲ ግዜ ንዘይተወሰነ ግዜን ንዘይተወሰነ ፣ ዕ ግን ለ ኤርትራውያን ካብታ ሃገር ክሃድሙ ይገብሮም። ኩለን ናይ ውሽጢ ሃገር መራኸቢ ብዙሃን ብመንግስቲ ዝውነና መራኸቢ ብዙሃን ብመንግስቲ ዝውነና ኝ ትራ’ውን ድሕሪ ቱርክመኒስታንን ሰሜን ኮርያን ኣብ መሐበስስንን ሰሜን ኮርያን ኣብ መሐበሌ መሐበሌ መሐበሌ ስን ም ዝወሓደ ናጽነት ፕረስ ዘለዋ ኮይና ተሰሪዓ።

(Bahasa Inggeris)

Eritrea ialah nama purba, dikaitkan pada masa lalu dengan bentuk Yunaninya Erythraia, Ἐρυθραία, dan bentuk Latin terbitannya Erythræa. Nama ini berkaitan dengan Laut Merah, kemudian dipanggil Laut Erythræan, dari bahasa Yunani untuk "merah", ἐρυθρός, erythros. Tetapi sebelum ini Eritrea dipanggil Mdre Bahri. Orang Itali mencipta tanah jajahan Eritrea pada abad ke-19 di sekitar Asmara dan menamakannya dengan nama semasa. Selepas Perang Dunia II, Eritrea bergabung dengan Ethiopia. Berikutan kekalahan kerajaan Habsyah komunis pada tahun 1991 oleh gabungan yang diwujudkan oleh pelbagai kumpulan bersenjata terutamanya EPLF dan TPLF antara lain, Eritrea mengisytiharkan kemerdekaannya. Eritrea secara rasmi meraikan ulang tahun pertama kemerdekaannya pada 24 Mei 1994.