Tafsiri Tawhid تەفسیری تەوحید

تەفسیری تەوحید نووسینی: م. عبدالقادر توحيدى

بسم الله الرحمن الرحيم

الحَمْدُلهِ والصَّلاةُ والسَّلَامُ عَلَى رَسُولِ الله ، أمَّا بَعْد:

سوپاس بۆ خودا دوابەدوای ئەوەى كە چاپى یەكەمى تەفسیرى تەوحید پێشوازیی موسڵمانەوە بەتاٌبەتى گەنجان، جا هەر ئ ەوكات برایەكى موسڵمان داواى لە جەنابى مامۆستا عبدالقادر كرد كە ئیزنى پێب دات لەسەر خەرجى خۆى چاپى "دووەم" ـی بكات و وەك صەدەقەیەكى جاریە بڵاوی بكا تەوە، هەربۆیە هەر ئەو كات جەنابى مامۆستا دەستیكرد بە پێداچوونەوەى تەفسیرە كە تاكو ئامادەى بكات بوَ چاپى دووەم، سوپاس بۆ پەروەردگار ئەم پێداچوونەو نوسیوی wiek:

(ــى كۆچى بەرامبەر بە "چواردەى پێنجى دوو هەزار و پانزە"ى زایینى، هەولێر؛ ول له الحمد والمنة) ؛

بەڵام بەڵێنى ئەو برادەرەش وەك زوَرێك لەو بەڵێنانە دەرچوو كە بە مامۆس تا درا و هیچكات جێبەجێ نەكرا؛

دیارە لە چاپی "یەكەم"ـدا هەندێك لە وشەكان مانا كرابوونەوە، جا مامۆستا بە باشی زانی كە زوَربەى وشەكانى قورئان بە شێوەى تاك مانا بكاتەوە تا خوێنەر زیاتر لەگەڵ وشەكانى قورئاندا ئاشنا ببێت، هەربۆیە دەستیكرد بە ماناكردنە وەی وشە نامۆكانى قورئان، بەڵام پێش ئەوەى بتوانێت تەواوى بكات ، لە 1/11/2017 له تعالى و جعل الله سعيه في ميزان حسناته؛ جا ئێمەش بە یارمەتى پەروەردگار و هاوكارى چەند برایەكى بەڕێز و زانا، هە وڵماندا لەسەر شێوازى مامۆستا ئەوەى كە مابوو تەواوی بكەین، ولله الحمد؛

جیاوازى نێوان چاپى یەكەم و چاپى دووەم:

• ڕێكخستنى ڕستەكان و چاككردنى هەڵە زمانەوانییەكان:

چاپى یەكەم لەڕاستیدا كورتكراوەى وانە دەنگییەكانى ماموَستا بوو، جا ئەم كورتكردنەوە بووە هۆى ئەوەی كە لە هەندێك شوێندا هەست بە پچڕان و ناتەوا وى ماناكەى بكرێت، هەربۆیە لە چاپى "دووەم" ـدا هەوڵدراوە ئەو شوێنانە دەست كارى بكرێت و لە ڕووی زمانەوانیشەوە پێداچوونەوەی بۆ بكرێت؛

• جیاكردنەوەى ماناى ئایەتەكە لە تەفسیرەكەی:

لە چاپى "یەكەم" ـدا ڕاڤەى ئایەتەكە تێكەڵ بە ماناكەى كرابوو، واتە پاش ماناك ردنەوەی بەشێك لە ئایەتەكە ئەگەر ئەو بەشە پێویستى بە درێژەدان و تەفسی نوسرابوو، بەڵام لە چاپى دووەمدا سەرەتا ماناى ئایەتەكە بەتەواوى كراوەتەوە پاشان خاڵێ ć ( .) بیشاندانى كۆتایى ماناى ئایەتەكە دانراوە، ئینجا دەستكراوە بە تەفسی ر ودرێژەدان بە ماناى ئایەتەكە، كەواتە دانانی ئەو خاڵە واتە مانای ئایەتەكە لەو شوێنەدا كۆتایی پێدێت، ئەگەرچی لە هەندێك كاتدا ڕستەكە هێشتا تەواو نەبووە، هەروەها لەو شوێنانەی كە ڕستەكە پەیوەندە بە ئایەتی پاش خۆیەوە ، سێ خاڵی لەم شێوەیە دانراوە (...)؛

• گۆڕینى شوێنى هەندێك بابەت:

بۆ نمونە باسی "بیدعە" كە لە چاپی "یەكەم"ـدا لە ئایەتی "سەد و حەڤدە"ـی سوڕ ەتی "بەقەڕە"دا بوو، لە چاپی "دووەم"ـدا لە ئایەتی "بیست و حەفت"ـی سوڕەتی "حە دید"دا دانراوە، هەروەها لە هەندێك لەو ئایەتانەی كە چەند مانایەكی بۆ باسكراوە، ئەو مانایە لە ئای ەتەكەدا دانراوە كە نوسەر پێی وابووە ئەو مانایە نزیكتر و دروستترە، وە ما ناكانی تریش خراونەتە ڕاڤەكەى؛

• گۆڕینى شێوازى دانانى ئایەتەكان:

لە چاپى "یەكەم" ـدا پەڕەى قورئان دانرابوو، بەڵام لە چاپى "دووەم"ـدا ئایەتە كان یەك لەدواى یەك لەگەڵ ماناكەیاندا دانراون، تاكو خوێنەر زوَر بە ئاسانى لەگەڵ خوێندنى ئایەتەكان بتوانێت مانا و ڕاڤەكەشى بخوێنێتەوە؛

• زیادكردنى ماناى وشە نامۆكان:

لە چاپى "دووەم" ـدا هەموو وشە نامۆكان بە شێوەى تاك بە تاك مانا كراونەتەوە كە ئەمە خۆى بۆ خۆى شتێكى تایبەت و ناوازەیە؛

لێرەدا بوَ باشتر تێگەیشتن و كەڵك وەرگرتنى زیاتر لە ماناى وشەكان، پێوی ستە چەند ڕوونكردنەوەیەك بخەینە پێش چاوى خوێنەری بەڕێز:

• لە ماناى وشەكاندا یەكەم جار ماناى دەقى وشەكە باس كراوە، ئینجا ئامژە كرا وە بەو مانایەى كە لە ئایەتەكەدا مەبەستە، بۆنموونە ماناى وشەى هَا] بەم شێوەیە نوسراوە:

مُتْرَفُون: (ك: مُتْرَف) ت و ڕاحەتییەوە، خۆشگوزەران، دەوڵەمەند، كاربەدەست]

.....

[مُسَوِّمِين: (ك: مُسَوِّم) ادەنێت، دیاریكەر، نیشانەداركەر، هەروەها بە (مُسَوَّمِين)ـیش خوێنراوەت ەوە واتە: دیاریكراو، نیشانەداركراو]؛

خَالِ صاً وَلا تَجْعَل لِأَحَدٍ فيه شَيْئَاً، اللهم آمين

مسعود عبدالقادر توحیدى

12 września 1444

9.10.2022