Алифбои тоҷикӣ

Алифбои тоҷикӣ аз 35 ҳарф ва 30 овоз иборат аст. Ин фарқият ба он сабаб аст, ки баъзе ҳарфҳо ду шакли навишт доранд. Ҳарфҳо нишонаҳои хаттӣ мебошанд, ки барои ифодаи овозҳо истифода мешаванд, дар ҳоле ки овозҳо падидаҳои нутқӣ ва шунавоӣ мебошанд.

Овозҳоро метавон дароз ё кӯтоҳ, паст ё баланд, нарм ё шиддатнок талаффуз кард. Ҳарфҳо, баръакс, хурд ё калон, чопӣ ё дастӣ мешаванд.

Чунин ҳарфҳои таркибӣ мавҷуданд: Е е (й + э), Ё ё (й + о), Ю ю (й + у), Я я (й + а) — ки онҳоро “йотбарсар” меноманд.

Овозҳои нутқ ба ду гурӯҳ ҷудо мешаванд: садонокҳо ва ҳамсадоҳо.

• Садонокҳо овозҳое мебошанд, ки ҳангоми талаффузи онҳо ҷараёни ҳаво монеа намебинад. Онҳо 6-тоянд: а, и, у (устувор); о, э, ӯ (ноустувор).

• Ҳамсадоҳо овозҳое мебошанд, ки ҷараёни ҳаво ҳангоми талаффуз ба монеа дучор мешавад. Онҳо 24-тоянд ва ба ду гурӯҳ ҷудо мешаванд:

• Ҷарангдорҳо (13-то): б, в, д, з, ж, ҷ, г, ғ, м, н, л, р, й;

• Беҷарангҳо (11-то): п, ф, т, с, ш, ч, к, х, қ, ъ, ҳ.