Eynshteyn Jumbog'i

Dekabrning asov shamoli tun bag'rida o'zini har yonga urib, bo'riday uvillaydi. Uylar ham sovuqdan junjikkanday bag'ridagi chiroqlarini o'chirib, shamolga jo'r bo'lib, qorang'i tun vajohatini yanada orttiradi. Biroq shu imoratlar biqinidagi tarovatidan g'alati taassurot uyg'otadigan ikki qavatli binoning pastki qavatidagi derazada zaifgina yorug'lik miltillaydi.

Tokchadagi yovg'on, bir necha kun turib qolgan sabzavotlar xonaga badbo'y seu taratardi. Suvoqlari ko'chib ketgan devorga omonatgina suyangan bir kimsa erigan shamdek shumshayib o'tirardi. Uning nigohi bir nuqtada – jahoniy fizik olim Albert Eynshteynning tilini ko'rsatib tushgan mashhur suratida* ma’no-mazmunsiz va shuursiz qotib qolgandi. Olim ham uning holidan kulib o'tirganday edi go'yo. Izg'irin derazaning salqi bo'lib qolgan oynasini betinim shapatilar, yoriq joylariga tiqib qo'yilgan paxtani itargancha, to'g'ri uning ajin bosgan yuziga urilardi. Uning yoshi endi qirqni oshgan bo'lsada, sochlari qordek oppoq edi… Samoning par yostig'i teshilganday laylak qor yog'ardi. U iztirob to'la ko'zlarini yumib oldi. O'shanda ham sunday laylak qor yog'ardi…

… Ichki telefondan kotibaning mayin ovozi eshitildi:

– Xayrli kun, também conhecido como Azim. Birinchi qor bilan. Rahbarimiz sizni so'rayapti.

Azim «Istiqlolbank» xususiy banking boshqaruvchisi eshigini jur'atsizgina taqillatarkan, miyasida ming xil o'y charx urar edi. «Nima gap bo'lishi mumkin?» U ichkarida uzog'i bilan o'n daqiqacha bo'ldi. O'z xonasiga keliboq, uyga qo'ng'iroq qildi:

– Malika, bir xushxabarim bor. Qani, uning nimaligini topchi? – dedi xotiniga dabdurustdan.

– Xushxabar? Nima bo'lishi mumkin?.. Aytaveringda. Bilasizu, topishmoqlarga tishim o'tmaydi… Baribir topolmadim. O'zingiz ayta qoling.

– Bilasanmi, meni crédito bo'limi rahbari etib tayinlashdi…

Malikaning yuragi hapqirib ketdi. O'zini pardek yengil seu etdi. Oyoqlari yerdan uzilganday bo'ldi. Ruhi olis-olislarga parvoz ayladi. Xotiralar epkini esdi, ular musiqiy sonatalarga aylanib, uni allalay boshlaganidan eriga tuzuk-quruq javob qaytarolmadi. Azim bilan u sevishib turmush qurgandi. Boshida ota-onasi Azim yetim qolib, mehribonlik uyida ulg'aygani bois, o'ylanib qolishgandi. Bir tomondan ancha qarshilik qilishib, qizlarini bu murodidan qaytarishga jonlarini jabborga berib tirishishdi, boshqa tomondan esa ikkilanishardi. Ikkilanishda har ikki yo'lga mayl, moyillik bo'ladi. Onasining so'zi bilan aytganda: «Bunaqa oilaparvar yigitlar hozirgi zamonda anqoning urug'i». Xullas, qarindosh-urug'oldidan o'tishdi. Ikki yoshning orzu-omoli ushaldi.