لغت نامه معین

محمد معین در نهم ماه دوم بهار سال 1297 هجری خورشیدی در استان گیلان در خانواده ای روحانی زاده شد. پدرش "شیخ ابوالقاسم" و پدرپدرش " شیخ محمد تقی معین العلما" و پدر مادرش "شیخ محمد سعیر" هر دو روحانی بودند. محمد در شش سالگی مادرش را از دست داد و با پنج روز فاصله پدرش هم به دنبال مادر رفت و تربیت او به گردن پدر پدرش افتاد.

آموزش محمد در زادگاهش شروع شد و او دوره ی ابتدایی را در دو سال تمام کرد. سه ساله ی نخست آموزش متوسطه را در رشت و سه ساال دوم را در رشته ادبی در دبیرستان "دارالفنون" تهران خواند و در سال 1310 وارد دانشسرای عالی در رشته ادبیات و فلسفه و علوم تربیتی شد. سه سال بعد مدرک کارشناسی را گرفت. یک سال بعد به عنوان دبیر به دبیرستانی در اهواز فرستاده شد. سه ماه بعد رئیس دانشسرای شبانه روزی اهواز شد و به طور مکاتبه ای در آموزشگاه روانشناسی بروکسل روانشناسی عملی را آموخت.

محمد معین در سال 1318 به تهران برگشت و معاون دانشسراها در وزارت فرهنگ شد و همزمان برای دوره دکتری در دانشگاه تازه راه اندازی شده ی تهران نام نویسی کرد و سه سال بعد به عنوان نخستین دانش آموخته ی دوره ی دکتری دانشگاه تهران مدرک دکتری خود را گرفت.

دکتر محمد معین در همان سال او ازدواج کرد و نخست دانشیار و سپس برای استاد کرسی «تحقیق در متون ادبی» دانشکده ادبیات دانشگاه تهران برگزیده شد.

در سال ۱۳۲۵ خورشید وقتی چاپ لغت‌نامه دهخدا طبق قانون در مجلس شورای ملی آغاز شد، دکتر معین را برای همکاری نزد "علی‌اکبر دهخدا" فرستادند. نه سال بعد سازمان لغتنامه از خانه ی دهخدا به مجلس شورای ملی جابه جا شد و طبق وصیت نامه دهخدا دکتر معین به ریاست امور علمی آن سازمان برگزیده شد. در اسفند ۱۳۳۶ سازمان مذکور به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران جابه جا شد و بر اساس اساسنامه ی جدید ریاست سازمان لغت‌نامه به دکتر محمد معین سپرده شد.

در روز نهم سومین ماه پاییز سال 1345 دکتر محمد معین در دفتر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگااه تهران دچار بیهوشی شد. او را در بیمارستان آریا بستری کردند. او از بیهوشی به اغما رفت. ده ماه بعد جسم بی هوش او را برای درمان به کانادا بردند. اما اتفاقی نیافتد.سه ماه بعد جسم دکتر محمد معین را در همان حال اغما به ایران آوردند و برای نزدیک به چهار سال در بیمارستان فیروزگر تهران از آن مراقبت کردند. سرانجام در 13تیرماه سال 1350 دکتر محمد معین درگذشت.

جسم دکتر محمد معین در شهر آستانه ی اشرفیه در استان گیلان به خاک سپرده شده است.