ऊस लागवड #Agrownet™

जमिनीची उन्हाळ्यात उभी व आडवी खोल नांगरट करावी. जमीन तापल्यानंतर ढेकळे फोडावीत. कुळवाच्या उभ्या-आडव्या पाळ्या घालून जमीन भुसभुशीत करावी व जमीन सपाट केल्यानंतर रिजरच्या साहाय्याने भारी जमिनीत १२0 ते १५0 सें.मी. व मध्यम जमिनीत १oo ते १२० सें.मी. अंतरावर स-या पाडाव्यात. पट्टा पद्धतीने लागवड करावयाची असल्यास मध्यम जमिनीसाठी २.५ ते ५.० फूट व भारी जमिनीसाठी ३ ते ६ फूट अशा जोडओळ पद्धतीचा अवलंब करावा. पट्टा पद्धतीचा आंतरपीक घेण्यासाठी व ठिबक सिंचन संच बसविण्यासाठी चांगला उपयोग होतो. यांत्रिक पद्धतीचा (पॉवर टिलर/लहान ट्रॅक्टर) वापर करावयाचा

असल्यास दोन सरीतील अंतर १२० ते १५० से.मी. (चार ते पाच फुटापर्यंत) ठेवावे.

उसाच्या सुधारित जाती

पूर्वहंगामी उसाची लागवड करण्यासाठी फुले २६५, को. ८६0३२ (निरा) या मध्यम पक्वतेच्या आणि को. ९४o१२ (सावित्री), को. सी. ६७१, व्हीएसआय- ४३४ आणि याचवर्षी पूर्वप्रसारित करण्यात आलेला उसाचा नवीन वाण एमएस- १ooo१ या लवकर पक्व होणा-या सुधारित जातींची निवड करावी. वरील वाणाबरोबरच कोल्हापूर विभागासाठी को. ९२oo५ या वाणाचीही शिफारस करण्यात आलेली आहे.

उसाची लागवड

पूर्वहंगामी उसाची लागवड १५ ऑक्टोबर ते १५ नोव्हेंबर या कालावधीतच करावी. ऊस लागवडीसाठी बेणे मळ्यातील बेणेच वापरावे. दर ३ ते ४ वर्षांनी ऊस बेणे बदलावे. उसाची लागवड एक डोळा किंवा दोन डोळ्यांची टिपरी वापरून करावी.

लागवड एक डोळा पद्धतीने करावयाची असल्यास दोन डोळ्यातील अंतर ३0 सें.मी. ठेवावे. शक्यतो कोरड्या पद्धतीने लागण करावी. डोळा वरच्या बाजूस ठेवून हलकेसे पाणी द्यावे. दोन डोळ्यांची टिपरी वापरावयाची असल्यास दोन टिपरीमधील अंतर १५ ते २० सें.मी. ठेवावे. यासाठी ओल्या पद्धतीने लागण केली तरी चालेल, मात्र टिपरी खोल दाबली जाणार नाहीत, याची काळजी घ्यावी. लागणीसाठी हेक्टरी दोन डोळ्यांची २५,000 टिपरी लागतील. एक डोळा पद्धतीने तयार केलेल्या रोपांची लागवड करावयाची असल्यास दोन रोपातील अंतर १.५ ते २ फूट ठेवावे व सरीतील अंतर ४ फूट ठेवावे. या पद्धतीने हेक्टरी १३,५०० ते १४,००० रोपे लागतील.

बेणे प्रक्रिया

लागणीसाठी बेणे मळ्यात वाढविलेले ९ ते ११ महिने वयाचे निरोगी, रसरशीत आणि अनुवंशिकदृष्ट्या शुद्ध बेणे वापरल्यास ऊस उत्पादनात १५ ते २0 टक्के वाढ़ होते.

काणी रोगाचा बंदोबस्त करण्यासाठी तसेच कांडीवरील खवलेकोड व पिठ्याढेकूण यांच्या नियंत्रणासाठी १०० ग्रॅम कार्बन्डॅझिम व ३०० मि.ली. मॅलॅथिऑन किंवा डायमिथोएट १00 लीटर पाण्यात मिसळून बेणे १० मिनिटे बुडवावे. या प्रक्रियेनंतर ऑसिटोबॅक्टर १० किलो व स्फुरद विरघळविणारे जिवाणूखत १.२५ किलो १00 लीटर पाण्यात मिसळून तयार केलेल्या द्रावणात टिपरी ३० मिनिटे बुडवून नंतर लागवड करावी. जिवाणूखताच्या प्रक्रियेमुळे ५० टक्के नत्र व २५ टक्के स्फुरद खतांची बचत होते व उत्पादनात वाढ होते.

एकात्मिक खत व्यवस्थापन

पूर्वहंगामी उसासाठी ५० ते ६० गाड्या चांगले कुजलेले शेणखत अगर कंपोस्टखत टाकून जमिनीत मिसळावे. यापैकी अर्धी मात्रा दुस-या नांगरटीपूर्वी द्यावी व उर्वरित मात्रा सरीमध्ये द्यावी. शेणखत अगर कंपोस्टखत उपलब्ध नसल्यास ऊस लागवडीपूर्वी ताग किंवा धैचा यासारखे हिरवळीचे पीक घेऊन जमिनीत गाडावे. उसासाठी रासायनिक खतांचे व्यवस्थापन पुढील तक्त्यामध्ये दिल्याप्रमाणे करावे. स्फुरद व पालाशयुक्त खते लागणीपूर्वी सरीत पेरून द्यावीत. नत्रयुक्त खतांची कार्यक्षमता वाढविण्यासाठी नत्रयुक्त खते उसाच्या मुळाच्या सानिध्यात येतील अशा पद्धतीने द्यावीत. तसेच युरियाचा वापर करताना निंबोळी पेंडीचा ६: १ या प्रमाणात वापर करावा.

जमिनीचे माती परीक्षण करून घेतल्यानंतर सुक्ष्म अन्नद्रव्यांची कमतरता असणा-या जमिनीसाठी गरजेनुसार हेक्टरी २५ किलो फेरस सल्फेट, २० किलो झिंक सल्फेट, १० किलो मॅगनिज सल्फेट व ५ किलो बोरॅक्स चांगल्या कुजलेल्या शेणखतामध्ये (१o: १ प्रमाणात) ५ ते ६ दिवस मुरवून सरीत द्यावे.