География (синфи 10)

Хонандаи азиз, географияи мамлакатҳо ва минтақаҳо яке аз

шохаҳои асосии плмп гсографияи иқтисодП ва кишваршиносӣ

мебошад, ки ҷойгиршави ва фаъолияти одамонро дар ҳудуд ва

минтақаҳои алоҳида ба гаври комнлексӣ меомӯзад. Он самгҳои

муҳимми ҳаёти иҷтимоию сиёсӣ, иқтисодӣ, фарҳангӣ, гаърихию

географӣ, экологП ва гайраро дар бар мегирад. Яке аз вазифаҳои

асосии гсографпяп пқгпсодшо пҷгимоӣ ва минтакавй муайян кардаии

тафовут байпп объектҳо ва пому гаиосубӣ (диспропорсия)-и миптақаву

кшпварҳо ҳапгомп ҷош пршаиии гсографии оиҳо мебошад. Объектҳо

ва комплексҳоп асоспп омӯзппш гсографияи иқтисодй ва иҷтимоП

миптақаҳо, давдатҳо (як қпсми мамлакатҳои калон ё гурӯҳи давлатҳои

хурд); шаҳрҳоп калоп, агломератеияҳои шаҳрӣ, ноҳияҳо; корхонаҳои

соҳави, со.ҳ|п снссп, пқтпсодпёти давлатҳо ва объектҳоест, ки ҳудудҳои

ааоҳпда дорапд (корхонаҳоп алоҳпда, роҳҳо, каналҳо, фурудгоҳҳо,

бпноҳо, комплсксҳои псте.ҳсолП, маҳалҳон аҳолинишин, осоишгоҳҳо

ва гайра).

Объектҳои омӯзиши гсография (мамлакат ва минтақаҳо) мафҳуми

вассъ дошта, минтақаҳои бузург (қитъаҳои олам), зерминтақаҳо,

давлатҳо, ноҳияҳо - аз сатҳи ҷаҳонӣ то шаҳрҳои ҷудогона ё ҳатто

дсҳаҳоро дар бар мегирад.

Тамоми сайёраи Заминро гпумо мпнбаъд дар шакли минтақаҳо

(рсгиоп)-ҳои бузурги таърихӣ-фарҳангӣ-географӣ хоҳед омӯхт. Шумо

ҳапӯз аз курсҳои дигари география доир ба минтақаҳои таърихӣ,

фарҳангй-географии Африқо (Африқои Шимолӣ, Троппкӣ, Гарбӣ,

Марказӣ, Шарқӣ, Ҷанубй), Осиё (Осиёи Шарқӣ, Ҷанубй, Ҷанубу Ғарбӣ,

Ҷанубу Шарқӣ, Марказӣ), Аврупо (Аврупои Ғарбй, Шарқӣ, Марказӣ),

Амрико (Амрикои Шимолӣ, Амрикои Лотинй ва ғайра), Австралия ва

Укёнусия маълумот доред. Ин минтақаҳо аз нигоҳи мавқеи географӣ,

шароит ва сарватҳои табиӣ, шароитҳои ташаккулёбии таърихию

фарҳангӣ, ҷойгиршавии аҳолӣ, ташаккулёбии сохтн хоҷагй ва днгар

пишондиҳандаҳои географӣ аз якдигар фарк мекупанд. Инчунин ин

минтақаҳо ба зерминтақаҳо ва давлатҳои алоҳида ҷудо мешаванд,

кп онҳо низ аз рӯйи таркиб ва як қатор нишондиҳандаҳои географӣ

аз якдигар фарқ мекунанд. Онҳо ҳудудҳое мебошанд, ки шумо дар

алоҳидагӣ омӯхта, донишу маҳорат ва малакаи худро доир ба ягонагии

олам ва мураккабии ташаккули давлатҳо мукаммал месозед.

Китоби дарспе, ки дар даст доред, маводи хоси мактаби таҳсилоти

умумиро дар бар мегпрад. Мақсади асосии ин фан ба хонандагон

ю 1,11111 донпшҳое мебошад, к

мактаби муосир ҷавобгӯй бошад. Шумо дар равапдп омӯзиши ин фан

доир ба миитақаҳо, тафовугҳои дохилип он.ҳо, хусусиятҳои бо ҳам

мопанд ва фарккунандаи минтақа ва давлатҳо маълумоги мушаххас

пайдо мекунед.

Китоби мазкур тарзе пешкаш карда шудааст, ки ҳар як мин гақаву

зерминтақа ва мамлакати алоҳида аз рӯйи самти географӣ ва таърихии

он мавриди омӯзиш қарор мегирад. Онҳо аз рӯйи припсипҳои

умумияти рушди географию таърихиашон гурӯҳбандӣ шудаанд. Ҳар

як мавзӯъ минтақа ва гурӯҳи давлатҳоро муттаҳид месозад.

Пеш аз ҳама шумо бояд бо харитаҳои табиӣ, иқтисодию соҳавии

ҳар як минтақа ва мамлакагҳои алоҳида ва баъд бо тавсифи умумии

минтақаҳо, ки онҳо дар китоб оварда шудаанд, шинос шавед. Матн,

харита ва нигоришҳои ҳар як мавзӯъ хусусияти минтақа ва давлатҳоро

таҷассум мекунад. Дар ибтидо,/ ҳар мавзӯъ барои кушодани он

саволномаҳо оварда шудааст, ки хопаидагонро ба мустақилона фикр

кардан водор месозанд. Азбаски гоҳ-гоҳ дар давлат ва ноҳияҳои

алоҳидаи ҷаҳон тағйироти сиссию иқтисодӣ рӯй медиҳад, бинобар

ин ба омӯзгорон лозим меояд, аз хабару маълумоте, ки дар матбуоги

даврӣ дарҷ мешавапд, пайвасга истифода баранд.

Барномаи таълимии фанни «География (мамлакатҳо ва минтақаҳо)»

шаш моҳ пеш аз таҳияи кигоб павгшгга ва дар баъзе нашрияҳо ба

табъ расида буд. Дар ин миён дар харгггаи географияи мамлакатҳо

баъзе тағйирот ба амал омад, ки опҳо дар мапш кпгоб ворид шудаанд.

Аз ин рӯ метавонед ҳама гуна назару иеншиҳоди худро ба унвони

нашрист ирсол намоед.