မြန်မာ့သမိုင်း-Myanmar History

(မြန်မာဘာသာ)

မြန်မာ့သမိုင်းသည် လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၁၃ ၀၀၀ ပထမဆုံးလူသားအခြေချနေထိုင်ခဲ့သောကာလမှ ယ နေ့ခေတ်အထိ အကျုံးဝင်သည်။ သမိုင်းတင်ခေတ်၏ အစောဆုံးလူသား များသည် တိဗက ်ဗမာစကားပြောလူမျိုးများဖြစ်ကြသည်။ သူတို့သည် တောင်ဘက်ပြည်ဒေသအထိ ကျယ်ဝန်းသော ပ ျူမြို့ပြနိုင်ငံများကို တည်ထောင်ခဲ့ကြပြီး ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာကို ကိုးကွယ်ခဲ့ကြသည်။

၉ရာစုအစောပိုင်းတွင် အခြားလူမျိုးစုဖြစ်သော ဗမာလူမျိုးတို့သည် ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းအထက်ပိုင ်းသို့ ဝင်ရောက်လာခဲ့ကြသည်။ သူတို့သည် ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းနှင့် ၎င်း၏ အစွန် အဖျားဒေသများကို ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် စုစည်း၍ ပုဂံဘုရင့်နိုင်ငံကို ဆက်လက်တည်ထောင်ခဲ့ကြသည ်။ ဤကာလအတွင်း ဗမာဘာသာ၊ ဗမာ့ယဉ်ကျေးမှုသည် ပျူဓလေ့တွင် တဖြည်းဖြည်း အစားထိုး ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ ၁၂၈၇ ခု မွန်ဂိုကျူးကျော်စစ်ဖြစ်ပြီးနောက် ဘ ုရင့်နိုင်ငံငယ်အများအဖြစ် ပြိုကွဲသွားခဲ့ရာ ထိုအထဲတွင် အင်းဝဘုရင့်နိုင်ငံ၊ ဟံသာဝတီဘုရင့်နိုင်ငံ၊ မြောက်ဦးဘုရင့်နိုင်ငံနှင့် ရှမ်းပြည်ထောင် များသည် အဓိကအင်အားစုနိုင်ငံများဖြစ်ခဲ့ကြသ ည်။ ထိုဘုရင့်နိုင်ငံများသည် တစ်နိုင်ငံနှင့် တ စ်နိုင်ငံ မဟာမိတ်အကူးအပြောင်း၊ စစ်မက်အရေး အခင်း များဖြင့် နိုင်ငံ့ရှုခင်းက ို လွှမ်းမိုးခြယ်လှယ်ခဲ့ကြသည်။

သည် နိုင်ငံကိုပြန်လည်စုစည်း၍ အရှေ့တောင်အာရှသမ ိုင်းတွင် ကာလတိုအကြီးဆုံးအင်ပါယာကြီးကို တည ်ထောင်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတောင်ငူမင်းများသည် အဓိကအုပ်ချု ပ်ရေး၊ စီးပွားရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို ပြဋ္ ဌာန်း၍ ၁၇ရာစုနှင့် ၁၈ရာစုဦးတွင် ပိုသေးငယ်၊ ပိုငြိမ်းချမ်း၍ ချမ်းသာကြွယ်ဝသော ဘုရင့်နိ ုင်ငံကို ပေါ်ပေါက်စေခဲ့သည်။ ၁၈ရာစုအလယ်တွင် ကုန်းဘောင်မင်းဆက်(၁၇၅၂-၁၈၈၅) သည် နိုင်ငံကို ပြန်လည်ထိန်းသိမ်း ခဲ့ပြီး အစွ န်အဖျားဒေသများတွင် ဗဟိုအုပ်စိုးမှုတိုးမြှ င့်ထားသည့် တောင်ငူခေတ်ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုအ တိုင်း ဆက်လက်ကျင့်သုံးခဲ့သည်။ ကုန်းဘောင်မင်းဆက်သည် အာရှတိုက်တွင် စာတတ်မ ြောက်သူဦးရေအများဆုံးနိုင်ငံများအနက်မှ တစ်န ိုင်ငံဖြစ်စေခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံအား လုံးနှင့်လည ်း စစ်မက်ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ အင်္ဂလိပ်-ဗမာစစ်ပွဲစဉ်(၁၈၂၄-၁၈၈၅)သည် ဗြိတိသ ျှကိုလိုနီအုပ်ချုပ်မှုကို ဦးတည်စေခဲ့သည်။

(Inglés)

La historia de Myanmar (también conocida como Birmania; birmano: မြန်မာ့သမိုင်း) cubre el período desde la época de los primeros asentamientos humanos conocidos hace 13.000 años hasta la actualidad. Los primeros habitantes de la historia registrada fueron un pueblo de habla tibeto-birmana que estableció las ciudades-estado Pyu que se extendían hasta Pyay al sur y adoptaron el budismo Theravada.

Otro grupo, el pueblo Bamar, entró en el valle superior del Irrawaddy a principios del siglo IX. Luego establecieron el Reino Pagano (1044-1297), la primera unificación del valle del Irrawaddy y su periferia. La lengua birmana y la cultura birmana fueron reemplazando lentamente las normas pyu durante este período. Después de la primera invasión mongola de Birmania en 1287, varios pequeños reinos, de los cuales el Reino de Ava, el Reino de Hanthawaddy, el Reino de Mrauk U y los Estados Shan eran potencias principales, llegaron a dominar el paisaje, repletos de alianzas en constante cambio. y guerras constantes.

En la segunda mitad del siglo XVI, la dinastía Toungoo (1510-1752) reunificó el país y fundó durante un breve período el imperio más grande en la historia del sudeste asiático. Posteriormente, los reyes de Taungoo instituyeron varias reformas administrativas y económicas clave que dieron lugar a un reino más pequeño, más pacífico y próspero en el siglo XVII y principios del XVIII. En la segunda mitad del siglo XVIII, la dinastía Konbaung (1752-1885) restauró el reino y continuó las reformas de Taungoo que aumentaron el gobierno central en las regiones periféricas y produjeron uno de los estados más alfabetizados de Asia. La dinastía también entró en guerra con todos sus vecinos. Las guerras anglo-birmanas (1824-1885) condujeron finalmente al dominio colonial británico.