မြန်မာ့သမိုင်း-Myanmar History

(မြန်မာဘာသာ)

မြန်မာ့သမိုင်းသည် လွန်ခဲ့သော နှစ် ပေါင်း ၁၃ ၀၀၀ ပထမဆုံးလူသားအခြေချနေထိုင် ခဲ့သောကာလမှ ယ နေ့ခေတ်အထိ အကျုံးဝင်သည်။ သမိုင်းတင်ခေတ်၏ အစောဆုံးလူသားများ သည် တိဗက ်ဗမာစကားပြောလူမျိုးများဖြစ်ကြသည်။ သူတို့သည် တောင်ဘက်ပြည်ဒေသအထိ ကျယ် ဝန်းသော ပ ျူမြို့ပြနိုင်ငံများကို တည်ထောင် ခဲ့ကြပြီး ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာကို ကိုးကွယ်ခဲ့ကြသည်။

၉ရာစုအစောပိုင်းတွင် အခြားလူမျိုးစုဖြစ် သော ဗမာလူမျိုးတို့သည် ဧရာဝတီမြစ် ဝှမ် းအထက် ပိုင ်းသို့ ဝင်ရောက်လာခဲ့ကြသည်။ သူတို့သည် ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းနှင့် ၎င်း၏ အစွန် အဖျားဒေသများကို ပထမဆုံးအကြိမ် အဖြစ် စုစည်း၍ ပုဂံဘုရင့်နိုင်ငံကို ဆက်လက် တည် ထောင်ခဲ့ကြသည ်။ ဤကာလအတွင်း ဗမာဘာသာ၊ ဗမာ့ယဉ်ကျေးမှုသည် ပျူဓလေ့တွင် တဖြည်းဖြည်း အစားထိုးဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ ၁၂၈၇ ခု မွန်ဂိုကျူးကျော်စစ် ဖြစ် ပြီးနောက် ဘ ုရင့် နို င် ငံငယ် အများအဖြစ် ပြို ကွဲသွားခဲ့ရာ ထိုအထဲတွင် အင်းဝဘုရင့်နိုင်ငံ၊ ဟံသာဝတီဘုရင့်နိုင်ငံ၊ မြောက်ဦးဘုရင့်နိုင်ငံနှင့် ရှမ်း ပြည်ထောင် များသည် အဓိကအင်အားစုနိုင် ငံများဖြစ် ခဲ့ကြသ ည်။ ထိုဘုရင့်နိုင်ငံများသည် တစ်နိုင် ငံနှင့် တ စ်နိုင်ငံ မဟာမိတ်အကူးအပြောင်း၊ စစ် မက် အရေး အခင် းများ ဖြင့် နို င် ငံ ့ရှုခင်းက ို လွှမ်းမိုးခြယ်လှယ်ခဲ့ကြသည်။

၁၆ရာစုအလယ်တွင် တောင်ငူမင်းဆက် (၁၅၁၀-၁၇၅၂) သည် နိုင်ငံကိုပြန်လည်စုစည်း၍ အရှေ့တောင်အာရှသမ ိုင်းတွင် ကာလတိုအကြီးဆုံးအင် ပါယာကြီးကို တည ်ထောင်ခဲ့သည်။ နောက် ပို င်းတောင်ငူမင်း များသည် အဓိကအုပ်ချု ပ်ရေး၊ san ဌာန်း၍ ၁၇ရာစုနှင့် ၁၈ရာစုဦးတွင် ပိုသေးငယ်၊ ပိုငြိမ်းချမ်း၍ ချမ်းသာကြွယ်ဝသော ဘုရင့်နိ ုင်ငံကို ပေါ်ပေါက်စေခဲ့သည်။ ၁၈ရာစုအလယ်တွင် ကုန်းဘောင်မင်းဆက် (၁၇၅၂-၁၈၈၅) သည် နိုင် ငံကို ပြန်လည် ထိန်းသိမ်း ခဲ့ပြီး အစွ န်အဖျားဒေသများတွင် ဗဟိုအုပ် စိုး မှုတိုးမြှ င့်ထားသည့် တောင်ငူခေတ်ပြုပြင် ပြောင်းလဲမှုအ တိုင်း ဆက်လက်ကျင့်သုံးခဲ့သည်။ ကုန်းဘောင်မင်းဆက်သည် အာရှတိုက် တွင် စာတတ်မ ြောက် သူဦးရေအများဆုံးနိုင် ငံ များ အနက် မှ တစ်န ိုင်ငံဖြစ်စေခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အိမ်နီးချင်းနိုင် ငံအားလု ံးနှင့်လည ်း စစ်မက်ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ အင်္ဂလိပ်-ဗမာစစ်ပွဲစဉ်(၁၈၂၄-၁၈၈၅) သည် ဗြိတိသ ျှကိုလိုနီအုပ်ချုပ်မှုကို ဦးတည်စေခဲ့သည်။

(Język angielski)

Historia Birmy (znanej również jako Birma; birmański: မြန်မာ့သမိုင်း) obejmuje okres od czasów pierwszego znanego osadnictwa ludzkiego 13 000 lat temu do dnia dzisiejszego. Najwcześniejszymi mieszkańcami zapisanej historii byli ludzie mówiący po tybeto-birmańsku, którzy założyli państwa-miasta Pyu rozciągające się aż do Pyay i przyjęli buddyzm Theravada.

Inna grupa, ludność Bamar, wkroczyła do górnej doliny Irrawaddy na początku IX wieku. Następnie założyli Królestwo Pogańskie (1044–1297), co było pierwszym w historii zjednoczeniem doliny Irrawaddy i jej peryferii. W tym okresie język birmański i kultura birmańska powoli zaczęły zastępować normy Pyu. Po pierwszej inwazji Mongołów na Birmę w 1287 r. kilka małych królestw, w tym Królestwo Ava, Królestwo Hanthawaddy, Królestwo Mrauk U i Państwa Szanów były głównymi potęgami, zdominowało krajobraz, pełen stale zmieniających się sojuszy i ciągłe wojny.

W drugiej połowie XVI wieku dynastia Toungoo (1510–1752) ponownie zjednoczyła kraj i na krótki okres założyła największe imperium w historii Azji Południowo-Wschodniej. Później królowie Taungoo wprowadzili kilka kluczowych reform administracyjnych i gospodarczych, które w XVII i na początku XVIII wieku dały początek mniejszemu, spokojniejszemu i zamożnemu królestwu. W drugiej połowie XVIII wieku dynastia Konbaung (1752–1885) przywróciła królestwo i kontynuowała reformy Taungoo, które wzmocniły władzę centralną w regionach peryferyjnych i stworzyły jedno z najbardziej wykształconych państw w Azji. Dynastia również poszła na wojnę ze wszystkimi swoimi sąsiadami. Wojny anglo-birmańskie (1824–1885) ostatecznie doprowadziły do ​​brytyjskich rządów kolonialnych.