Абдулмалик мусҳафи

Assalomu alaikum, Aziz Kuryon mukhlislari!

Muborak ̚uryon oyi ‒ Ramazon oyida Sizlar uchun yana bir yangi tu̳fa takdim qilmoqchimiz! Duolaringizdan umidvormiz.

Ўtgan sanada Siz azizlarga “Abdulmalik mushafi” nushhasining android kurilmalar uchun mobile ilovasini takdim kilgan edik. Bugun esa uning “egiz”i, diyorimizdagi kўpchilik korilar ўqib kelayotgan qadimiy musͳaf bosmalaridan biri, korilar ўrtasida “Abdurrahmon mushafi” nomi bilan mashur bulgan kuryon nushhasining android kurilmal ar uchun mobile ilovasi tajorlandi. Unda ushbu mustaf wa undagi belgilar ̳akida qimmatli malumotlar ̳am ўrin olgan. Markhamat, qўchirib oling!

Kuryonni bizga nozil qilgan Alloga hamdu sanolar, bu aziz Kitobni bizga etkazgan Muhammad Mustafoga durudu salavotlar bulsin!

Sizga taqdim qilinayotgan ushbu elettrone mus̳af ўtgan asrda yurtimizda keng ̛ўllangan sanoqli mus̳af turlaridan, ani̛ro̓i, eng mašhur ikki mus̳af turidan biri, ularning qўprơ tarkalgani ̳isoblanadi . Bugungi kundagi ustoz korilarimizning kўpchiligi ainan ushbu “Abdurrakhmon Kuryon” va uning sherigi bulgan “Abdulmalik Kuryon” nomli mus̳aflarda ў͛ishgan. Bu ikki muskhaf ularni chop etgan noshirlarning nomi bilan atalib kolgan. Ularning yozilish uslublari bir-biriga zhuda ham yaqin. Bu mus̳aflar ўz davrida eng sifatli va mukammal Chop ethylgan bulib, bugungi kunda ham qimatini yўqotmagan.

Shaikh Abdulaziz Mansur zhanoblari sakhoflik kasbi bilan dong taratgan, azhdodlaridan shu kasb bilan shugillanib kelgan, margilonlik Abdurauf sakhof degan mukovachi kishidan nakl qilishicha, 1924 yilgacha mazkur musglarning bosma boklari yurtimizga hindistondan train olib kelinar, sung sa khoflar uni kesib, tikib, mukovalab, sotishar ekan. Ushbu malumotga kura, mazkur ikki musqaf hindistonlik hattotlar tomonidan yozilgan bulib, ўsha erda Chop qilingan degan tahmin ham bor. Birok, mus̳afning capanna uslubi ̲ind diyorlarida tarkagan capanna turiga uncha tugri kelmaydi.

Yurtimizda dinga karshi kurash avzh olib, ilm‑ma'rifat manbalari qatagon qilina boslagach, ўlkaga mus̳af olib kelish ham tўkhtadi. Aksincha, bori ham khudosizlar tarafidan talon qilindi, yoqib yўqotildi. Sanokli kishilargina bu qirginlardan mus̳aflarini asray oldilar. Ўtgan asrning ikkinchi yarmiga kelib, dinga bulgan tazyik biroz yumshagach, juda oz bulsa-da, yana turli yўllar bilan turli hil musͳaflar olib kelina boshladi. Yurtimiz mustaqillikka erishgan ilk yillarda “Abdurrahmon” musqaf ikki-uch marta kaita chop kilindi. Ammo bu nasr zhuda ham oz adadda bulib, davomli bulmadi. Bu mus̳aflarga bugun ham e̳tiezh bor, Chunki kuuryonni ўsha mus̳aflarda yod olgan kўp korilar takrorni gam shu mus̳afda qiladilar.

Mazkur mus̳aflarning ўz davrida keng yilishiga asosy sabab ˗ ularning yozuvi ni̳yatda ravon bulishidan tashkari, oldingi kўp mus̳aflardan farqli ravishda, har sahifa biror oyatning yakuni bilan tugallangan. Shuning uchun ustozlar bu mus′aflarni “Kori Kuryon”, yani korilar ўqyidigan, Kuryonni yod olmokchi bulganlar tutushi lozim bulgan mus′af deb atashardi. Zero, ̳ofizi ̚uryon uchun ̳har sa̳ifaning yangi oyat bilan boshlanib, bir oyatning yakuni bilan tugashi zhuda kulaydir. Solishtirish uchun aitish mumkinki, ўsha paylarda Chop qilingan kozon bosma mus̳aflarda sakhifa oyatning kaerida tukhtasa, oyatning davomi shu erdan keyingi sakhifaga ўtib ketaveradi.

Andy "Abdurrahmon Kuryon"ning yozilish usuli khaqida tukhtalsak. Bu mus̳afning zavobiti ‒ ̳arakat, sukun, tanvin va boshka shu kabi ̚uryonni t̞īri ў͛ishga hizmat qiladigan belgilari ̲afsning Osimdan qilgan rivoyatiga muvofiq hamda Andalusia va Magrib ulamolari mazhablariga kўra kaid qilingan.