مقدمة ابن خلدون

کتابی که ابن خلدون در سال 1377 شمسی به عنوان مقدمه ای بر کتاب عظیمش کتاب الابر (نام کامل کتاب کتاب الابار، دیوان المبتدی و الخبر در روزگار عرب) نوشته است. غیر عرب ها، بربرها و کسانی که از هم عصرانشان بیشترین اقتدار را دارند). این مقدمه بعداً کتابی جداگانه با ماهیت دایره المعارفی در نظر گرفته شد که در آن به تمام زمینه های دانش از شریعت، تاریخ، جغرافیا، اقتصاد، شهرسازی، جامعه شناسی، سیاست و پزشکی می پردازد. او در آن به شرایط انسان، تفاوت در طبیعت، محیط و تأثیر آن بر انسان پرداخت. این مطالعه همچنین به توسعه ملل و مردم، پیدایش دولت و دلایل فروپاشی آن پرداخته است و بر تفسیر این موضوع بر مفهوم عصبیت تمرکز دارد. ابن خلدون با این کتاب آراء و عقاید بسیاری را از دیگر متفکران پیشی گرفت تا اینکه او را بنیانگذار جامعه شناسی دانستند که پیش از فیلسوف فرانسوی آگوست کنت بود.

این مقدمه را می‌توان در مجموعه‌ای از نظریه‌ها و مبانی ایجاد کرد که توسط ابن خلدون ایجاد شد تا او را بنیان‌گذار واقعی جامعه‌شناسی کند، برخلاف آنچه محققان غربی ادعا می‌کنند که بنیان‌گذار واقعی اوگوست کنت فرانسوی است. و این قوانین در صورتی که به خوبی مطالعه و درک شوند و اینکه این علم (علم شهرسازی به قول خودش) متاثر از تصادفات فردی نباشد، امکان پیش بینی آینده را فراهم می کند. ابن خلدون تاکید کرد که این قوانین را می‌توان در جوامعی که در زمان‌های مختلف زندگی می‌کنند اعمال کرد، مشروط بر اینکه ساختارها در همه یکسان باشد، مثلاً یک جامعه کشاورزی همان جامعه کشاورزی بعد از 100 سال یا در همان دوران است. بنابراین ابن خلدون کسی است که پایه های واقعی جامعه شناسی را بنا نهاد. ابن خلدون را بنیان‌گذار جامعه‌شناسی و نخستین کسی می‌دانستند که آن را بر پایه‌های امروزی آن نهاد و نظریه‌های درخشانی در این علم درباره قوانین شهرسازی و نظریه عصبیت، دولت‌سازی و مراحل ساخت و سقوط آن ارائه کرد. . نظرات و نظریات او قبل از آن چیزی بود که چندین قرن بعد تعدادی از دانشمندان مشهور مانند دانشمند فرانسوی آگوست کنت به آن دست یافتند.