Amharic History / አማርኛ - ታሪክ

(Bahasa Inggeris)

Amharic ( am-HARR-ik atau ahm-HAR-ik ; nama asli: አማርኛ , romanized: Amarəñña, IPA: ⓘ) ialah bahasa Semitik Ethiopia, yang merupakan subkumpulan dalam cabang Semitik bahasa Afroasiatik. Ia dituturkan sebagai bahasa pertama oleh Amhara, dan juga berfungsi sebagai lingua franca untuk semua populasi lain yang tinggal di bandar dan pekan utama di Ethiopia.

Bahasa ini berfungsi sebagai bahasa kerja rasmi kerajaan persekutuan Ethiopia, dan juga bahasa rasmi atau bahasa kerja beberapa wilayah persekutuan Ethiopia. Sehingga 2020, ia mempunyai lebih 33,700,000 penutur bahasa ibunda dan lebih 25,100,000 penutur bahasa kedua pada 2019, menjadikan jumlah penutur lebih 58,800,000. Amharic ialah bahasa terbesar, paling banyak digunakan di Ethiopia, dan bahasa ibunda kedua paling banyak digunakan di Ethiopia (selepas Oromo). Amharic juga merupakan bahasa Semitik kedua yang paling banyak digunakan di dunia (selepas bahasa Arab).

Amharic ditulis dari kiri ke kanan menggunakan sistem yang berkembang daripada skrip Geʽez. Sistem tulisan segmental di mana urutan konsonan-vokal ditulis sebagai unit dipanggil abugida (አቡጊዳ). Grafem dipanggil fidäl (ፊደል), yang bermaksud "skrip", "abjad", "huruf", atau "watak".

Tidak ada persetujuan universal Romanisasi Amharik ke dalam tulisan Latin. Contoh Amharik dalam bahagian di bawah menggunakan satu sistem yang biasa di kalangan ahli bahasa yang pakar dalam bahasa Semitik Ethiopia.

(አማርኛ)

አማርኛ ፡ የኢትዮጵያ ፡ መደበኛ ፡ ቋንቋ ፡ ነው ። ከሴማዊ ፡ ቋንቋዎች ፡ እንደ ፡ ዕብራይስጥ ፡ ወይም ፡ ዓማ ፡ ዓማ ኡ ው። በአፍሪካ ፡ ውስጥ ፡ ደግሞ ፡ ከምዕራብ ፡ አፍሪካው ፡ ሐዓ ሡ ፡ አፍሪካው ፡ ስዋሂሊ ፡ ቀጥሎ ፡ 3ኛውን ፡ ቦታ ፡ የያዘ፡ ፡ እንዲያውም ፡ 85.6 ፡ ሚሊዮን ፡ ያህል ፡ ተናጋሪዎች ፡ እድ ማኡ ከአረብኛ ፡ ቀጥሎ ፡ ትልቁ ፡ ሴማዊ ፡ ቋንቋ ፡ ነው። የሚጻፈውም ፡ በአማርኛ ፡ ፊደል ፡ ነው። አማርኛ ፡ ከዓረብኛና ፡ ከዕብራይስጥ ፡ ያለው ፡ መሰረታዊ ንደ ፡ ላቲን ፡ ከግራ ፡ ወደ ፡ ቀኝ ፡ መጻፉ ፡ ነው።

የሐማራ * ግዛት ፡ ተብሎ ፡ የሚታወቀው ፡ ቦታ ፡ በአሁኑ ፡ መኡ ኡ ኡ ብ ፡ ወሎ ፡ ይገኝ ፡ እንደነበር ፡ በታሪክ ፡ ይጠቀሳል። ከክርስቶስ ፡ ልደት ፡ በፊት ፡ ከ200 - 130 ዓ.ዓ. የነበረው አጋታርከስ ስለ ቀይ ባህር ባህር እና አካባቢው ሲጽፍ ፣ ትሮጎዶላይት ያላቸው ሕዝቦች - τής kαμάρ λέξιςα (የካማራ camàra ቋንቋ) ወይንም kαμάρα λέξις (ካማራ camàra ቋንቋ) ይናገሩ እንደነበር ዘግቧል።።።።።።።።።።።።።። ከዚህ ተነስተው የተለያዩ ታሪክ አጥኝዎች የአጋታርከስ ካማራ ቋንቋ የአሁኑ አማርኛ በወር የቋንቋ አባሪና ወላጅ እንደሆነ ያስረዳሉ።

ትክክለኛው ፡ አማርኛ ፡ አንዳንዴ ፡ «የንጉሥ ፡ ቋንቋ» ፡ ፡ ፰ ዡ ልሳነ-ንጉሥ» በመሰየም ፡ ታወቋል። አማርኛ ፡ ልሳነ-ንጉሥ ፡ የሆነው ፡ በ1272 ዓ.ም. ከዛጔ ሥርወ መንግሥት ፡ በኋላ ፡ አጼ ፡ ይኩኖ ፡ አምላክ ፡ ፡ ሥርወ-መንግሥት ፡ መልሶ ፡ ሲያቋቁም ፡ ነበር። አማርኛ ፡ ልሳነ-ጽሑፍ ፡ መሆን ፡ የጀመረው ፡ በ14ኛው ፡ ፡ ፡ ፡ ይ ፡ ሲሆን ፡ ይህንንም ፡ ያደረገው ፡ ሁሉንም ፡ የግዕዝ ፰ ፰ ፡ ውሰድና ፡ 6 ፡ አዳዲስ ፡ የላንቃ ፡ ፊደላትን ፡ (ማለትም ፡ የላንቃ ፡ ፊደላትን ፡ (ማለትም ሣ ፣ ፣ ጀ ፣ ጨ) እና ፡ ኸን ፡ በመጨመር ፡ ነበር። ነገር ፡ ግን ፡ በጽሑፍ ፡ ይበልጥ ፡ መስፋፋት ፡ የጀመረዎ ሮስ ፡ ጀምሮ ፡ ሲሆን ፡ ለእዚህም ፡ በተለይ ፡ አስተዋጽኦ ፡ ሐፊያቸው ፡ ደብተራ ፡ ዘነብ ፡ ነበር። አማርኛ በተለይ የተስፋፋው የዳግማዊ አጼ ምኒሊክን የግዛት ማስፋፋት ዘመቻ ተከትሎና እንዲሁም ዘመናዊ ትምህርት ኢትዮጵያ ውስጥ ከተጀመረ በኋላ ነበር።

አማርኛ ለብዙ ዘመናት በእጅ ሲጻፍ ቆይቶ በ፲፱፻ ዓ.ም. ገደማ በማተሚያ መሣሪያ ሊከተብ ችሏል። የግዕዝን ፊደል በዶ/ር ኣበራ ሞላ ፈጠራ ወደ ኮምፕዩተር ፕዩተር ገ ተር ገ እ ም. ወዲህ በኮምፕዩተር መጠቀም ከመቻሉም ሌላ በዩኒኮድ ዕውቀም ከመቻሉም ሌላ በዩኒኮድ ዕውቀ፣ፓ ይህ የተስፋፋ ገጽም የቀረበው በእዚሁ ሥርዓት ሲሆን በቋን በቋን በቋን በቋን ጃዎች ቊጥሮች እያደጉ ነው። የዓማርኛ ፊደልና ቋንቋም ዕውቅና እያደገ ስለመጣ በእጅ ም ሚበም ሥራ ላይ እየዋለ ነው። ኣፕል የቋንቋ ገበታዎቹን ሌሎችም እንዲጠቀሙበት በ፳፻፯ ዓ. ም. ስለከፈተ ዓማርኛን እንደሌሎች የዓለም ባለፊደል ቋንቋዎች ቋንቋዎች ስለከፈተ ችሏል። በ፳፻፰ ዓ. ም. ግዕዝ የመጀመሪያን የኣሜሪካ የባለቤትነት መታወቂያ (ፓተተንን

ይህም የሆነው በየካቲት 10 ቀን 2008 ዓ.ም. አማርኛ ወደ ማናቸውም ሌላ ቋንቋ በኮምፒውተር በቀላሉ ወደሉ ወደረ ዎች ገብታለች። ሆኖም የትርጉሙ ጥራት ከፍ ያለ ሳይሆን ስኅተቶች የተሞላቢቭቭ