Aristotle [Book]

Aristoteles (/ˈærɪstɒtəl/;[4] Yunanca: Ἀριστοτέλης Aristotélēs, [aristotélɛːs] olarak telaffuz edilir; MÖ 384-322) Antik Yunanistan'da Klasik dönemde bir Yunan filozofu ve bilge idi. Platon tarafından öğretilen, Lyceum içindeki Peripatetik felsefe okulunun ve daha geniş Aristoteles geleneğinin kurucusuydu. Yazıları fizik, biyoloji, zooloji, metafizik, mantık, etik, estetik, şiir, tiyatro, müzik, retorik, psikoloji, dilbilim, ekonomi, siyaset, meteoroloji, jeoloji ve devlet gibi birçok konuyu kapsamaktadır. Aristoteles, kendisinden önce var olan çeşitli felsefelerin karmaşık bir sentezini sağladı. Batı'nın entelektüel sözlüğünün yanı sıra problemler ve araştırma yöntemlerini miras alması, her şeyden önce onun öğretilerindendi. Sonuç olarak, onun felsefesi Batı'daki hemen hemen her tür bilgi üzerinde benzersiz bir etki yaptı ve çağdaş felsefi tartışma konusu olmaya devam ediyor.

Aristoteles'in hayatı hakkında çok az şey biliniyor. Kuzey Yunanistan'daki Stagira şehrinde doğdu. Aristoteles çocukken babası Nicomachus öldü ve bir vasi tarafından büyütüldü. On yedi ya da on sekiz yaşında Atina'daki Platon Akademisi'ne katıldı ve otuz yedi yaşına kadar orada kaldı (MÖ  347).[5] Platon'un ölümünden kısa bir süre sonra Aristoteles Atina'yı terk etti ve Makedonya Kralı II. Philip'in isteği üzerine MÖ 343'ten itibaren oğlu Büyük İskender'e öğretmenlik yaptı.[6] Lyceum'da papirüs parşömenleri üzerine yüzlerce kitabının çoğunu üretmesine yardımcı olan bir kütüphane kurdu. Aristoteles yayınlanmak üzere pek çok zarif inceleme ve diyalog yazmasına rağmen, orijinal çıktılarının yalnızca yaklaşık üçte biri hayatta kaldı ve bunların hiçbiri yayımlanmayı amaçlamadı.[7]

Aristoteles'in görüşleri, ortaçağ bilimini derinden şekillendirdi. Fizik biliminin etkisi Geç Antik Çağ ve Erken Orta Çağ'dan Rönesans'a kadar uzandı ve Aydınlanma'ya ve klasik mekanik gibi teoriler geliştirilene kadar sistematik olarak değiştirilmedi. Aristoteles'in biyolojisinde bulunan ahtapotun hektokotil (üreme) kolu gibi bazı zoolojik gözlemlerine 19. yüzyıla kadar inanılmamıştı. Ayrıca Orta Çağ boyunca Yahudi-İslam felsefelerini ve Hıristiyan teolojisini, özellikle Erken Kilise'nin Neoplatonizmini ve Katolik Kilisesi'nin skolastik geleneğini etkiledi. Aristoteles, ortaçağ Müslüman alimleri arasında "İlk Öğretmen" ve Thomas Aquinas gibi ortaçağ Hıristiyanları arasında basitçe "Filozof" olarak saygı görürken, şair Dante onu "bilenlerin efendisi" olarak adlandırdı. Çalışmaları, bilinen en eski resmi mantık çalışmasını içerir ve Peter Abelard ve John Buridan gibi ortaçağ bilim adamları tarafından incelenmiştir.

Aristoteles'in mantık üzerindeki etkisi 19. yüzyıla kadar devam etti. Ek olarak, onun etiği, her zaman etkili olsa da, erdem etiğinin modern gelişiyle yeniden ilgi gördü. Aristoteles mantığın, biyolojinin, siyaset biliminin, zoolojinin, embriyolojinin, doğal hukukun, bilimsel yöntemin, retoriğin, psikolojinin, gerçekçiliğin, eleştirinin, bireyciliğin, teleolojinin ve meteorolojinin babası olarak anılmıştır.[9]